2015, ഫെബ്രുവരി 5, വ്യാഴാഴ്‌ച

3.28 കപിലോപദേശം - ഭക്തിനിർവ്വർത്തനം

ഓം
ശ്രീമദ്ഭാഗവതം ത്രിതീയസ്കന്ധം  - അദ്ധ്യായം 28
(കപിലോപദേശം - ഭക്തിനിർവ്വർത്തനം)


കപിലഭഗവാൻ മാതാവായ ദേവഹൂതിയോടു പറഞു: "അമ്മേ!, അല്ലയോ നൃപാത്മജേ!, ഇനി നാം അവിടുത്തോടുപറയുവാൻ പോകുന്നതു പരമമായ യോഗത്തിന്റെ ലക്ഷണങളെക്കുറിച്ചാണ്. ഇതറിഞാൽ മനസ്സിനെ വിഷയങളിൽനിന്നു സംയമിപ്പിച്ച് പരമമായ ബ്രഹ്മപദത്തിലേക്കു തിരിച്ചുവിടുവാൻ അനായാസം സാധ്യമാകുന്നു. അതിലേക്ക് ആദ്യമായി ചെയ്യേണ്ടത്, അവനവന്റെ ധർമ്മം തന്നാൽ കഴിയുംവിധം ശുദ്ധമായി അനുഷ്ഠിക്കുകയും, പരധർമ്മങളിൽ നിന്നു കഴിയുംവിധം ഒഴിഞുനിൽക്കുകയുമെന്നുള്ളതാണ്. ഈശ്വരാനുഗ്രഹത്താൽ കിട്ടുന്ന വസ്തുവകകളിൽ സംതൃപ്തനാകുകയും, ഗുരുപാദപത്മങളിൽ ഭക്തിയുണ്ടാകുകയും വേണം. കേവലം സാമ്പ്രദായിക അനുഷ്ഠാനവിധികളിൽനിന്നുമകന്ന്, മോക്ഷകാരകങളായ സാധനകളിൽ തല്പരരാകുകയും, മിതവ്യശീലരായി ആളൊഴിഞയിടങളിലിരുന്നു ഇത്തരം അനുഷ്ഠാനനൾ ചെയ്യുന്നതോടെ ഒരുവൻ ജീവിതത്തിന്റെ പരമമായ ഉദ്ദേശത്തെ സാക്ഷാത്കരിക്കുന്നു.
അഹിംസ, സത്യം, ആസ്തേയം, അപരിഗ്രഹം, ബ്രഹ്മചര്യം, തപസ്സ്, ശൗചം, സ്വാധ്യായം, ഭഗവതാരാധനം, മൗനം, വിവിധതരം ആസനാഭ്യങൾ, സ്തൈര്യം, പ്രാണായാമങൾവഴി പ്രാണജയം, ഇന്ദ്രിയങളെ വിഷയങളിൽനിന്നും പ്രതിഹരിച്ച് മനസ്സിനെ ഹൃദയസ്ഥാനത്തുറപ്പിക്കുക,  തുടങിയ കർമ്മങളിൽ തല്പരരായി അവയെ ശുദ്ധമായി അനുഷ്ഠിക്കേണ്ടതുണ്ട്.  പ്രാണനേയും, മനസ്സിനേയും, ഷട്ചക്രങളിൽ ഏതെങ്കിലുമൊന്നിലുറപ്പിച്ച്, ഹൃദയത്തിൽ ഭഗവാൻ ഹരിയുടെ മഹിമകളെ നിറച്ച് അവനെ ധ്യാനിക്കുമ്പോൾ മനസ്സിനുണ്ടാകുന്ന സംതുലിതഭാവാനുഭത്തിനെ "സമാധി" എന്നു പേർ വിളിക്കുന്നു. പ്രസ്തുത പ്രക്രീയയിലൂടെയോ, തത്തുല്യമായ മറ്റേതുവിധിപ്രകാരമോ, അനിയന്ത്രിതമായി വിഷയങളിൽ മുങി മലിനമായ മനസ്സിനെ സംയമിപ്പിച്ച് ശുദ്ധമാക്കി അതിൽ ഹരിയുടെ അപാരമഹിമകളെ നിറച്ച് അവന്റെ ചിന്തയിൽ ഒരുവൻ നിമഗ്നമാകണം. ചിത്തസംയമനം ചെയ്ത യോഗി, ശുദ്ധവും ശാന്തവുമായ ഒരു പ്രദേശത്തെത്തി, തനിക്ക് സുകരമായ ഒരാസനമൊരുക്കി, അതിലിരുന്ന് ശരീരത്തെ ഋജുവാക്കിവച്ചുകൊണ്ട് പ്രാണായാമാദിസാധനകളെ ചെയ്യണം. തുടർന്ന്, പൂരക-രേചക-കുംഭക വിധിപ്രകാരമോ, മറിച്ച്, കുംഭക-രേചക-പൂരക വിധിപ്രകാരമോ പ്രാണന്റെ ഗതിയെ നിയന്ത്രിച്ച്, മനസ്സിനെ സ്ഥിരവും അചഞ്ചലവുമാക്കണം. സ്വർണ്ണം അഗ്നിയിലുരുക്കി കാറ്റിലുണക്കി അതിനെ മാലിന്യങളിൽനിന്നും വേർപെടുത്തുന്നതുപോലെ, പ്രാണയാമപ്രക്രീയയിലൂടെ ചിത്തം വിഷയമാലിന്യങളകന്ന് പരിശുദ്ധമാകുന്നു. പ്രാണായാമം ചെയ്യുന്നതിലൂടെ ഒരുവൻ തന്റെ ശാരീരികാരോഗ്യത്തെ പരിപാലിക്കുകയും, ധാരണയിലൂടെ അവൻ ആന്തരികമായ കിൽബിഷങളകന്ന് മുക്തനാകുകയും ചെയ്യുന്നു. അതുപോലെ, പ്രത്യാഹാരപരിശീലനംകൊണ്ട് അവൻ വിഷയമാലിന്യങളിൽനിന്നകലുകയും, തുടർന്ന്, ഹരിയെ ധ്യാനിക്കുന്നതിലൂടെ പ്രകൃതിയുടെ ത്രൈഗുണ്യാത്മകമായ സകല ബന്ധനങളിൽനിന്നും അവൻ നിശ്ശേഷം മുക്തനാകുകയും ചെയ്യുന്നു.
ഇങനെ പ്രാണായാമാദിയോഗാഭ്യാസത്താൽ ചിത്തം തികച്ചും നിയന്ത്രിതമാകുന്ന സമയം ഒരുവൻ ധ്യാനത്തിന് യോഗ്യനാകുന്നു. നാസാഗ്രത്തിൽ ദൃഷ്ടി‌യുറപ്പിച്ച്, പാതിതുറന്ന നയനങളോടെ ഭഗവാൻ ഹരിയുടെ തിരുരൂപത്തെ ധ്യാനിച്ചുതുടങണം. ആ സമയം, പത്മഗർഭദ്യുതിയൊഴുകുന്ന പ്രസന്നവദനത്തോടും, അതിൽ രക്തവർണ്ണനയങളോടും, നീലോത്പലം പോലെ ശ്യാമളവർണ്ണത്തിൽ കോമളമായ ശരീരത്തോടും, ചതുർഭുജങളിൽ ശംഖചക്രഗദാപത്മങൾ ധരിച്ചും, അരയിൽ മിന്നിത്തിളങുന്ന മഞപട്ടുടുത്തും, വക്ഷസ്സിൽ ശ്രീവത്സമണിഞും, കഴുത്തിൽ കൗസ്തുഭമണിയണിഞും, നവപുഷ്പങളുടെ പരിമളത്തിൽ ഉന്മത്തരായ വണ്ടുകൾ വട്ടമിട്ടുപറക്കുന്ന വർണ്ണശബളമായ വനമാലയണിഞും, കഴുത്തിൽ അമൂല്യഹാര‌ങളിഞും, കൈത്തണ്ടയിൽ വളകളും, കാപ്പുകളും, കങ്കണങളുമണിഞും, നിരനിരയായ് മുത്തും പവിഴവും പതിക്കപ്പെട്ട കനകകിരീടമണിഞും, കാലിൽ ചിലമ്പണിഞും, അരയിൽ ഉലഞാടുന്ന കാഞ്ചിയണിഞും, അവൻ ഭക്തകോടികളുടെ ഹൃദയകമലങളിൽ നിറഞുനിൽക്കുന്ന കാഴ്ച ധ്യാനനിമഗ്നനായ യോഗി തന്റെ ഉൾക്കണ്ണിൽ കണ്ടറിയുന്നു. ആ കാഴ്ച യോഗിയുടെ ഹൃദയത്തെ പുളകം കൊള്ളിക്കുന്നു.  ആ ദിവ്യരൂപം ഭക്തൻ തന്റെ ഉൾക്കണ്ണിലൂടെയുൾക്കൊണ്ട് അന്തരാത്മാവിൽ നിറയ്ക്കുന്നു. അദ്ധ്യാത്മസുന്ദരമായ ആ കോമളരൂപം സകലലോകങളിലും വാഴ്ത്തപ്പെടേണ്ടതാണ്. കാരണം അനശ്വരസ്വരൂപനായ ഭഗവാൻ ഹരി തന്റെ ഭക്തന്മാരെ അനുഗ്രഹിക്കുവാനായി സദാ കൗതുഹലം കൊണ്ടുനിൽക്കുന്നവനാണ്.
അമ്മേ!, ഭഗവാൻ ഹരി ഉത്തമശ്ലോകനാണ്. അവന്റെ മഹിമകൾ ഭക്തന്മാരുടെ മഹിമയേയും വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നു. അതിനാൽ അദ്ധ്യാത്മസ്വരൂപനായ അവനേയും അവന്റെ ഭക്തന്മാരേയും നിരന്തരം ധ്യാനിക്കുകയും, വന്ദിക്കുകയും ചെയ്യുക. അതിലൂടെ ചിത്തം ക്രമേണ പൂർണ്ണമായും അവനിൽ രമിക്കുന്നു. ഇങനെ നിത്യനിരന്തരമായ ഭക്തിയോഗത്താൽ, അവന്റെ നിൽപ്പും, കിടപ്പും, നടപ്പും, തന്റെയുള്ളിൽതന്നെയുള്ള അവന്റെ ഇരിപ്പുമെല്ലാം യോഗി തന്റെ ഉപനയനത്താൽ വീക്ഷണം ചെയ്യുന്നു. കാരണം അവന്റെ മഹിമകളെല്ലാം അത്യന്തം മനോഹരവും, കീർത്തിതവ്യവുമാണ്. അവന്റെ ഓരോ അംഗങൾതോറും ചിത്തത്തെയുറപ്പിച്ച് യോഗി ധ്യാനത്തിൽ മുഴുകണം. ഉൾക്കണ്ണുകൊണ്ടുള്ള യോഗിയുടെ ധ്യാനം, വജ്രവും, അങ്കുശവും, ദ്വജവും ശോഭിക്കുന്ന അവന്റെ പാദപത്മത്തിൽനിന്നുതുടങി, ഉത്തുംഗരക്തവർണ്ണത്തിൽ പ്രശോഭിതമായ നഖനികരങളി‌ലേക്ക് നീങണം. അവയുടെ ഉജ്ജ്വലജ്യോതിയിൽ ഭക്തഹൃദയങളിലെ അന്തകാരം നീങി അവിടം പ്രകാശമാനമാകുന്നു. അവന്റെ തിരുപാദതീർത്ഥോദകമാകുന്ന ഗംഗയെ ശിരസ്സിൽ വഹിച്ചുകൊണ്ട് ദേവാദിദേവൻ മഹാദേവൻ സ്വയം തന്നെ പവിത്രമാക്കുന്നു. ആ പാദമൂലം ഒരിടിമിന്നലായി പരിണമിച്ചുകൊണ്ട് ഭക്തഹൃദയങളിലെ പാപാദ്രികളെ തച്ചുടയ്ക്കുന്നു. ആയതിനാൽ ആ പാദാരവിന്ദം മാത്രമാണ് സകലഭൂതങൾക്കും ഏകാശ്രയം. വിരിഞ്ചജനനിയും, സർവ്വദേവപൂജിതയുമായ ലക്ഷ്മീഭഗവതി തന്റെ കരപല്ലവങളാൽ സദാ അവന്റെ പാദസേവചെയ്തുകഴിയുന്നു. ആ കാഴ്ച യോഗിയുടെ ഹൃദയത്തെ കുളിരണിയിക്കുന്നു.
അംഘ്രിയുഗളത്തിൽനിന്നുമുയർന്ന് യോഗിയുടെ ധ്യാനം ആ കാരുണ്യമൂർത്തിയുടെ ഓജോനിധികളായ തൃത്തുടകളിലേക്ക് മാറണം. ചണപുഷ്പത്തെപ്പോലെ വെളുപ്പുകലർന്ന നീലനിറത്തിലുള്ള ആ തുടകൾ കൂടുതൽ  സൗന്ദര്യവത്താകുന്നത് അവൻ ഗരുഡോപരിയേറുമ്പോഴാണ്. അവിടെനിന്നും മേലോട്ടുയർന്ന് യോഗിയുടെ ഉൾക്കണ്ണ്, അനുപമസൗന്ദര്യമിയലുന്ന പീതവാസസംചുറ്റി, അതിനുമുകളിൽ വ്യത്യസ്ഥവർണ്ണരത്നസംയുതമായ പൊന്നരഞാണം ശോഭിക്കുന്ന, കടീതടദേശത്തിലെത്തണം. ആ പട്ടിന്റെ അഗ്രം താഴെ നെരിയാണിയോളം തൂങിയാടുന്ന സൗന്ദര്യം ഭക്തഹൃദയങളെ കോൾമയിർക്കൊള്ളിക്കുന്നു. അവിടെനിന്നും തൊട്ടുമേലെ അവന്റെ നാഭീദേശം. അവിടെനിന്നും ഉയർന്നുവിടർന്ന പങ്കജമലർ. അത് ആദിദേവനായ വിരിഞ്ചന്റെ ആലയവും, ജഗത്സർവ്വത്തിന്റെ അധിഷ്ഠാനവുമാണ്. അവിടെനിന്നും യോഗിയുടെ മനസ്സ് മരതകമുത്തുകൾപോലെയുള്ള അവന്റെ സ്തനങളിലേക്കുയരണം. കണ്ഠത്തിൽ ധരിച്ചിരിക്കുന്ന വൈഢൂര്യരശ്മികളാൽ അവ കണ്ണഞ്ചിപ്പിക്കുന്ന ധവളവർണ്ണത്തിൽ മിന്നിത്തിളങുന്നതുകാണാം. ആ മരതകമുത്തുക്കുകൾക്കുനടുവിൽ അവന്റെ വക്ഷസ്ഥലമാണ്. അവിടയത്രേ ലക്ഷ്മീഭഗവതി വിളങുന്നത്. അവിടെനിന്നത്രേ സത്ചിതാനന്ദം ജീവഭൂതങളുടെ മനോനയനങളിലേക്ക് വഴിഞൊഴുകുന്നതും. അവിടെനിന്നും മനസ്സ് ചലിക്കേണ്ടത് ആരാധ്യനായ അവന്റെ കണ്ഠത്തിലേക്കാണ്. അവിടെ ശ്രീകൗസ്തുഭം മിന്നിപ്രാശിച്ചുകൊണ്ട് ആ കണ്ഠത്തിന് മാറ്റുകൂട്ടുന്നു.
തുടർന്ന് യോഗി തന്റെ മനോനയനങളിലൂടെ അവന്റെ നാല് തൃക്കൈകളെ ദർശിക്കണം. പ്രകൃതിയുടെ വ്യത്യസ്ഥ വൃത്തികളുടെ അധിപതികളായ ദേവതകളുടെ സമ്പൂർണ്ണശക്തിസ്രോതസ്സ് ആ ചതുഭുജങളാണ്. അനന്തരം മന്തരപർവ്വതപരിക്രമണത്താൽ കൂടുതൽ പ്രകാശമാനമായ അവന്റെ ആഭരണങളെ ദർശിക്കുക. തുടർന്ന്, ആ നാല് തൃക്കൈകളിൽ വിളങുന്ന അസഹ്യതേജസ്സോടുകൂടിയ സുദർശനചക്രത്തെയും, രാജഹംസംപോലെ തോന്നിക്കുന്ന ശംഖവും, അവന് ഏറെ പ്രീയപ്പെട്ട കൗമോദകീഗദയും സ്മരിക്കണം. ശത്രുവായി അവനുനേരേ പാഞുവരുന്ന ദൈത്യവംശത്തെ അപ്പാടെ തച്ചുടച്ച്, ആ ഗദ അവരുടെ രക്തത്താൽ ലേപ്തിമായിരിക്കുന്നു. അവിടെ നിന്നും യോഗി തന്റെ മനസ്സിനെ അവനണിഞിരിക്കുന്ന വനമായിൽ മഗ്നമാക്കണം. മധുപന്മാർ മൂളിക്കൊണ്ട് ആ നിർമ്മലഹാരത്തിനുചുറ്റും വലംവച്ചുപറക്കുന്നു. പിന്നീട് കാണേണ്ടത് അവന്റെ കഴുത്തിൽ മിന്നിത്തിളങുന്ന മുത്തുഹാരമാണ്. അത് അവന്റെ ഭക്തന്മാരുടെ ജീവനത്രേ!. അതിനുമുകളിൽ അവന്റെ മുഖാരവിന്ദമാണ്. ഭക്തവത്സലനായ ഭഗവാൻ ജഗത്തിൽ പലേ അവതാരങൾ സ്വീകരിച്ചുകൊണ്ട് ആ തിരുമുഖകമലം തന്റെ ദാസന്മാർക്ക് കാട്ടിക്കൊടുക്കുന്നു. ആ മുഖകമലത്തിന്റെ കർണ്ണികാമധ്യത്തിൽ അനവദ്യമായ അവന്റെ നാസ പരിശോഭിക്കുന്നു. കാതിൽ ഇളകിയാടുന്ന മകരകുണ്ഡലങളുടെ ഉജ്ജ്വലദ്യുതിയിൽ അവന്റെ കവിളിണകൾ മിന്നിത്തിളങുന്നു. കുറുനിരകളിളകിയാടുന്ന, പത്മദളായതലോചനശോഭിതമായ, ഉല്ലസിക്കുന്ന പുരികദ്വയങളോടുകൂടിയ ആ തിരുമുഖമാണ് യോഗി പിന്നീട് ധ്യാനിക്കേണ്ടത്. അവയുടെ ചന്തത്തിനുമുന്നിൽ, മധുപക്കൂട്ടങൾ വട്ടമിട്ടുപറക്കുന്ന ചെന്താമരയും, നീന്തിതുടിക്കുന്ന മീനമിഥുനങളും തോറ്റുപോകുന്നു.
യോഗി കാരുണ്യവായ അവന്റെ നയനങളെ അചഞ്ചലമായ ഭക്തിയോടെ ധ്യാനിക്കണം. കാരണം, അതിലൂടെയൊഴുകുന്ന കാരുണ്യരശ്മികൾ ഭക്തന്റെ താപത്രയങളെ ഉപസംഹരിക്കുന്നു. മാത്രമല്ലാ, പുഞ്ചിരികലർന്ന ആ നോട്ടം അനുപമമായ ഭഗവതനുഗ്രഹത്തെ വാരിവിതറുന്നു. അമ്മേ!, ഭഗവാൻ ഹരിയുടെ ഉദാരമായ ആ പുഞ്ചിരി അവന്റെ ഭക്തന്മാരുടെ കണ്ണീർക്കടലിന്റെ ബാഷ്പീകരിക്കുന്നു. മാത്രമോ!, ആ ഭ്രൂമണ്ഢലത്തെനോക്കി മകരധ്വജനും ഭ്രമിച്ചുപോകുന്നു. ആർദ്രമായ സ്നേഹത്തോടെ യോഗി തന്റെ ഹൃദയകുഹരത്തിൽ ഹരിയുടെ മന്ദഹാസത്തെ ധ്യാനിക്കണം. ആ മനോഹാരിതയ്ക്കുമുന്നിൽ മുഖം തിരിക്കുവാൻ ആർക്കുംതന്നെ കഴിയുകയില്ല. അവൻ ചിരിക്കുമ്പോൾ, മുല്ലമൊട്ടിൻനിരകൾപോലെ തിളങുന്ന ദന്തപംക്തികൾ അതിനുചുറ്റുമുള്ള ചെഞ്ചുണ്ടിന്റെ ഉജ്ജ്വലദീപതിയിൽ രക്തവർണ്ണത്തിൽ പരിശോഭിക്കുന്നതുകാണാം. അവയെ ധ്യാനിക്കുന്ന യോഗിയുടെ ഹൃദയം മറ്റെങും അലഞുതിരിയാതെ തികച്ചും ആ ഹാസസൗന്ദര്യത്തിൽ നിമഗ്നമാകുന്നു.
അമ്മേ!, ഇങനെ നിത്യനിരന്തരം അവനെ ധ്യാനിക്കുന്നതോടെ യോഗിയുടെ ഹൃദയം പൂർണ്ണമായും അവനിൽ അനുരക്തമാകുകയും, ആ നിലയിൽ അതുല്യമായ ആനന്ദത്തിൽ യോഗി ഉത്പുളകം കൊള്ളുകയും ചെയ്യുന്നു. ഹൃദയത്തിൽനിന്നുമുതിർന്നിറങിയ ആനന്ദാശ്രുവിൽ കുളിച്ച് ആ ജീവൻ പരിശുദ്ധമാകുന്നു. പതുക്കെപതുക്കെ, മത്സ്യം ചൂണ്ടയിൽ കൊളുത്തപ്പെടുന്നതുപോലെ, ഭഗവാനെ നേടുവാൻ താൻ ധ്യാനത്തിനുപയോഗിച്ച തന്റെ ഹൃദയംതന്നെ ഭൗതികവിഷയങളിൽന്നിന്നും സ്വയമേവ പൂർണ്ണതരം വിരക്തമായി ഭഗവാൻ ഹരിയുടെ പാദാരവിന്ദങൾക്കടിപ്പെട്ടുപോകുന്നു. അങനെ ഹൃദയം പൂർണ്ണമായും ഭൗതികമാലിന്യങളിൽനിന്നുമകന്ന്, ഭൗതികമായ നേട്ടങളിലുള്ള ഇച്ഛവെടിഞ്, സ്വയം ഉജ്ജ്വലിച്ചുതെളിയുന്ന ഒരു തിരിനാളമായി മാറുന്നു. കാരണം, ഭക്തന്റെ ഹൃദയം ഇതിനകം വിഷയങളുമായുള്ള ബന്ധത്തെ പൂർണ്ണമായും തിരസ്കരിക്കപ്പെട്ടുകഴിഞിരിക്കും. തുടർന്ന്, വിഷയാനുഭങളുടെ ആധിപത്യത്തിൽനിന്നും സ്വയം രക്ഷപ്പെട്ട്, മനസ്സ് തികച്ചും ഊർദ്ധ്വസ്ഥിതിയിലിരുന്നുകൊണ്ട് സുഖദുഃഖങഭാവങൾക്കധീതമായ തന്റെ സ്വരൂപമഹിമയെ അനുഭവിച്ചറിഞാനന്ദിക്കുന്നു. ആ സമയം യോഗി തനിക്ക് ഭഗവാനുമായുള്ള ആത്മബന്ധത്തെ തിരിച്ചറിയുകയും, താൻ തന്റെ ജീവനെ ഇതുവരെയേൽപ്പിച്ച സുഖദുഃഖങളുടെ മധുരവും തിക്തവുമായ അനുഭവങളൊക്കെക്കും കാരണം തമോഗുണജന്യമായ അഹങ്കാരമാണെന്ന സത്യം യോഗി മനസ്സിലാക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. മദ്യപിച്ച് മദോന്മത്തനായ ഒരു മനുഷ്യന് തന്റെ ശരീരത്തിൽനിന്നും അഴിഞുവീഴുന്ന വസ്ത്രത്തെ അറിയാൻ കഴിയാത്തതുപോലെ, സ്വരൂപത്തെ യഥാവിധം തിരിച്ചറിഞ ബ്രഹ്മനിഷ്ഠനായ ഒരു യോഗി തന്റെ ഭൗതികശരീരത്തിന്റെ ചലങളിൽ തീർത്തും ഉദാസീനഭാവം കൈവരിക്കുന്നു.
അമ്മേ!, ഇങനെ ആത്മസാക്ഷാത്കാരം നേടിയ യോഗിയുടെ ശരീരം അവന്റെ ഇന്ദ്രിയങളോടൊപ്പം ഭഗവാൻ ഹരിയുടെ പൂർണ്ണനിരീക്ഷണത്തിലാകുകയും, വിധിതകർമ്മാവസാനം വരെ അത് ആ കാരുണ്യവാന്റെ മേൽനോട്ടത്തിൽ കർമ്മനിരതമാകുകയും ചെയ്യുന്നു. വസ്തുസ്ഥിതിയിലേക്കുണർന്നുയർന്ന യോഗി, യോഗത്തിന്റെ പരമകാഷ്ഠയിലെത്തി, ഭഗവാനും താനും ഒന്നെന്നനുഭവിച്ചറിയുന്ന നിമിഷം, അവൻ ഈ ശരീരത്തിന്റെ ഉപോല്പന്നങളൊന്നുംതന്നെ സ്വാർത്ഥം സ്വീകരിക്കുന്നില്ല. തന്റെ സകലശാരീരികകർമ്മങളും സ്വപ്നത്തിലേതെന്നതുപോലെ അയഥാർത്ഥങളായി അവൻ കണ്ടറിയുന്നു. സമൂഹത്തിൽ ഈശ്വരസൃഷ്ടങളായി അനേകം കുട്ടികളുണ്ട്. പക്ഷേ തന്റേതെന്നഭിമാനിച്ചുകൊണ്ട് മനുഷ്യൻ തങളുടെ കുടുംബത്തിലുള്ളവരെ സ്നേഹിക്കുന്നു. അവർക്കുവേണ്ടി പ്രപഞ്ചത്തിലെ അനേകം ധനങളിൽൽ കുറച്ചു ധനം തന്റേതെന്നഭിമാനിക്കുന്നു. അതുപോലെ മമതയിൽ മുങി ഈ ശരീരത്ത അവൻ പരിപാലിക്കുന്നു. പക്ഷേ അതേസമയംതന്നെ, ഇവയൊന്നിലും നമുക്ക് യാതൊരുവിധമായ ആധിപത്യമോ ബന്ധമോ ഇല്ലെന്ന സത്യവും അവൻ മനസ്സിലാക്കുന്നു. അതുപോലെയാണ് കർമ്മാചരണത്തിനായി തന്റെ ശരീരത്തെ നിലനിറുത്തുമ്പോഴും യോഗി താനും സ്വശരീരവും വേവ്വേറേയാണെന്ന സത്യത്തെ മനസ്സിലാക്കുന്നത്. വിറകിൽനിന്നും ആളികത്തുന്ന അഗ്നി അവയുടെ സ്ഫുലിംഗങളിൽനിന്നും, ധൂമത്തിൽനിന്നും, നാളങളിൽനിന്നും വ്യത്യസ്ഥമാണ്. എന്നാൽ അവയെല്ലാം ഒരേ വിറകിൽനിന്നുമുത്ഭവിച്ച് അഗാധമായി പരസ്പരം ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.
മാതേ!, ഭഗവാൻ ഹരി പരബ്രഹ്മമാണ്. അവനത്രേ സർവ്വതിനും ദർശകൻ. അവൻ ഇന്ദ്രിയസമാഹൃതങളായ ജീവാത്മാക്കളിൽനിന്നും ശുദ്ധനും ഭിന്നനുമാണ്. അതേസമയം സർവ്വഭൂതങളും അവന്റെ പ്രഭാകിരണങളുമാണ്. അതുകൊണ്ട് യോഗി സർവ്വഭൂതങളിലും സമഭാവനയോടെ അവനെ മാത്രം ദർശിക്കണം. അതാണ് ബ്രഹ്മസാക്ഷാത്കാരം. വിറകുകളുടെ അനേകരൂപങളിലൊക്കെയും അഗ്നി വെവ്വേറേയായി പ്രത്യക്ഷമാകുന്നതുപോലെ, ത്രിഗുണങളുടെ വ്യത്യസ്ഥപ്രഭാവങളനുസരിച്ച് വ്യത്യസ്ഥയോനികളിൽ ഒരേ ബ്രഹ്മംതന്നെ പലതായി വേർതിരിഞുരൂപം കൊള്ളുന്നതായി കാണപ്പെടുന്നു. മാതാവേ!, സൃഷ്ടിയുടെ മുഴുവൻ കാര്യവും, കാരണവും, ആ അത്ഭുതപുരുഷന്റെ മായാപ്രകൃതിയാണ് ദുസ്തരമായ അവളുടെ പിടിയിൽനിന്നും ഒരിക്കൻ മുക്തനാകുന്ന യോഗി അനന്തരം എന്നെന്നേയ്ക്കുമായി തന്റെ സ്വരൂപത്തിൽ അധിഷ്ഠിതനായി ഉറച്ചുനിലകൊള്ളുന്നു.

ഇങനെ ശ്രീമദ്ഭാഗവതം ത്രിതീയസ്കന്ധം  ഇരുപത്തിയെട്ടാമധ്യായം സമാപിച്ചു.

ഓം തത് സത്.

<<<<<<<  >>>>>>>






srimad bhagavatham, chapter 28 of canto 1, kapilopadesham, lord kapila teaches His mother devahuti about sankhya yogam,

2015, ജനുവരി 13, ചൊവ്വാഴ്ച

ശ്രീബാലകൃഷ്ണസ്തോത്രം

ശ്രീബാലകൃഷ്ണസ്തോത്രം

പൂന്താനം



ചാഞ്ചാടും പൈതൽ കളിച്ചീടും നല്ല-   
പൂഞ്ചായലാടുമാറാടീടും - കൃഷ്‌ണ

കഞ്ജമലരൊടു നേരിടും തിരു-
ക്കണ്ണുമഴറ്റിക്കൊണ്ടാടീടും - കൃഷ്‌ണ

ഓമൽക്കഴുത്തിൽപ്പുലിനഖം തങ്ക-
മോതിരം കെട്ടിക്കൊണ്ടാടീടും - കൃഷ്‌ണ

പൊന്മയക്കിങ്ങിണിയൊച്ചയും അയ്യോ-
പൊങ്ങുമാറുണ്ണി നിന്നാടീടും - കൃഷ്‌ണ

മിന്നീടും പൊന്നും തള കിലുംകിലു -
മെന്നുമാറുണ്ണി നിന്നാടീടും - കൃഷ്‌ണ

ഈവണ്ണം വാഴ് ത്തുന്നോർക്കെല്ലാർക്കും മുമ്പിൽ-
തൃക്കാലും വെച്ചുകൊണ്ടാടീടും - കൃഷ്‌ണ  

 ഓം തത് സത്




śRībālakr̥ṣṇastōtRaṁ
Pūntānaṁ 


chāñchāṭuṁ paital kaḷicchīṭuṁ nalla-
pūñchāyalāṭumāṟāṭīṭuṁ - kr̥ṣ‌ṇa

kañja-malaroṭu nēriṭuṁ tiru-
kkaṇṇumazhaṟṟikkoṇṭāṭīṭuṁ - kr̥ṣ‌ṇaa

ōmalkkaḻuttilppulinakhaṁ taṅka-
mōtiraṁ keṭṭikkoṇṭāṭīṭuṁ - kr̥ṣ‌ṇaa

ponmayakkiṅṅiṇiyocchayuṁ ayyō--
poṅṅumāṟuṇṇi ninnāṭīṭuṁ - kr̥ṣ‌ṇaa

minnīṭuṁ ponnuṁ taḷa kiluṁkilu -
mennumāṟuṇṇi ninnāṭīṭuṁ - kr̥ṣ‌ṇaa

īvaṇṇaṁ vāzhttunnōRkkellāRkkuṁ mumpil-
tr̥kkāluṁ vecchukoṇṭāṭīṭuṁ - kr̥ṣ‌ṇaa

sri balakrishna stothram, poonthanam, chanchaadum paithal kalichheedum

2015, ജനുവരി 10, ശനിയാഴ്‌ച

3.27 കപിലോപദേശം (ദൃശ്യപ്രപഞ്ചമനനം)

ശ്രീമദ്ഭാഗവതം ത്രിതീയസ്കന്ധം  - അദ്ധ്യായം - 27
(ദൃശ്യപ്രപഞ്ചമനനം)
ഭഗവാൻ ഹരി സ്വായംഭുവമനുവിന്റെ പുത്രിയായ ദേവഹൂതിക്ക് മകനായിപ്പിറന്ന്, തന്റെ മാതാവിന് ആത്മതത്വമാകുന്ന സാംഖ്യയോഗമഹാശാസ്ത്രം ഉപദേശിച്ചു. ഭഗവാൻ കപിലൻ പറഞു:' അമ്മേ!,യഥാർത്ഥത്തിൽ ഈ ജീവൻ പ്രകൃതിയുടെ ത്രിഗുണങൾക്കധീതനാണ്. കാരണം, അവൻ നിർവ്വികാരനും, കർത്തൃത്വഭോക്തൃത്വഭാവങളിൽനിന്നും നിസ്പൃഹനുമാണ്. പഞ്ചഭൂതാത്മകമായ സ്ഥൂലശരീരത്തിനുള്ളിൽ അനശ്വരതിരിനാളമായി നിലകൊള്ളുമ്പോഴും, ജലത്തിലെ ആരോപിതസൂര്യൻ ജലത്തിൽനിന്നും നിസ്പൃഹനായിനിൽക്കുന്നതുപോലെ, ജീവൻ തിഗുണങളിൽനിന്നും വിട്ടുനിൽക്കുന്നു. പക്ഷേ, അവൻ പ്രകൃതിഗുണങൾക്കും, അഹങ്കാരത്തിനും വശപ്പെട്ടുനിൽക്കുകകാരണം, സ്വയംജ്യോതിർസ്വരൂപനായ താൻ പഞ്ചഭൂതാത്മകമായ ഈ ശരീരമാണെന്ന് ചിന്തിച്ചുറച്ച് അതിൽ അഭിമാനം കൊണ്ട്, ഇവിടെ ഭൗതികകർമ്മങളിൽ അതിരക്തനാകുകയും, തത്ക്കാരണം താൻ അവയുടെ കർത്താവാണെന്ന മൗഢ്യബോധത്തിൽ സ്വയം രമിക്കുകയും അഭിമാനിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. അങനെ പ്രകൃതിഗുണങളുമായി നിത്യനിരന്തരബന്ധത്തിലേർപ്പെട്ടുകഴിയുന്ന ജീവന്മാർ ദേഹാവസാനത്തിൽ ഊർദ്ധ്വവും, നീചവുമായ അന്യജീവജാലസമൂഹങളിലേക്ക് ചേക്കേറുകയും ചെയ്യുന്നു. ത്രിഗുണാധീനനായ ജീവന്മാർ തങളുടെ കർമ്മദോഷം ഹേതുവായി ഈവിധം ജനനമരണസംസാരചക്രത്തിൽ കാലാകാലങളായി ഉഴറുവാൻ ഇടവരുന്നു.
അമ്മേ!, യഥാർത്ഥത്തിൽ ജീവൻ ത്രിഗുണാധീതനാണെന്നു ഞാൻ പറഞുവല്ലോ. മായയുടെ ഇന്ദ്രജാലങൾക്ക് വശപ്പെട്ട് അവൻ തനിക്കുചുറ്റുമുള്ള വിഷയളെ നിരന്തരം ധ്യാനിക്കുകയും, അവയിൽ അത്യന്തം രമിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. തൽക്കാരണം, അവന് വിഷയങളുമായുള്ള ബന്ധത്തിൽനിന്നും മുക്തനാകുവാൻ കഴിയാതെവരുന്നു. വിഷയങൾക്കും, ത്രിഗുണങൾക്കും പരനായ ജീവൻ സ്വപ്നത്തിലെന്നോണം സംസാരാർണ്ണവത്തിൽ അലഞുതിരിയുന്നു. ആയതിനാൽ, വിഷയങളുമായി സമ്പർക്കം പുലർത്തിക്കഴിയുന്ന ജീവൻ കാലാന്തരത്തിൽ തന്റെ ചിത്തത്തിൽ വിഷയങളോടുള്ള തീവ്രമായ വൈരാഗ്യം ജനിപ്പിക്കുകയും, അങനെചെയ്യുന്നതോടെ ചിത്തം അവന്റെ നിയന്ത്രണത്തിന് വിധേയമായിവരുകയും, തുടർന്ന്, ഭക്തിയോഗത്താൽ അവന് ഈ സംസാരത്തെ മറികടക്കുവാൻ സാധ്യമാകുകയും ചെയ്യുന്നു.
യമനിയമാദികളിൽതുടങുന്ന യോഗസാധനകളിൽ അത്യന്തം ശ്രദ്ധപുലർത്തിക്കൊണ്ടും, അചഞ്ചലഭക്തിയോടെ ഭഗവന്നാമങളെ ശ്രവിക്കുകയും, കീർത്തിക്കുകയും ചെയ്തുകൊണ്ടും, ഒരുവൻ സ്വയം ഉയർന്ന യോഗസ്ഥിതിയിലെത്തിച്ചേരണം. സാധന ആരംഭിക്കുന്നതിന്റെ ആദ്യപടിയായി സർവ്വഭൂതങളിലും, സമചിത്തതയുണ്ടാകുകയും, യാതൊന്നിനോടും വൈരവും, രാഗവും, ഉണ്ടാകാരിക്കുവാനും പ്രത്യേകം ശ്രദ്ധിക്കണം. മൗനിയും, ബ്രഹ്മചാരിയുമായിക്കൊണ്ട് അവൻ സ്വധർമ്മത്തെ ഭഗവതർപ്പണം ചെയ്തനുഷ്ഠിച്ച് കഴിയുകയും വേണം. യോഗി എപ്പോഴും യദൃച്ഛയാ കിട്ടുന്നവയിൽ സംതൃപ്തനായിരിക്കണം. അമിതാഹാരം വർജ്ജിക്കുകയും, ആളൊഴിഞ ഇടത്തിൽ താമസിക്കുകയും വേണം. അവിടെയിരുന്നുകൊണ്ട് ശാന്തനും, മൈത്രിയും, കരുണയുള്ളവനുമായി തത്വവിചാരം ചെയ്യണം. തീവ്രമായ യോഗസാധനയിലൂടെ ഒരുവൻ പ്രകൃതിയേയും, പുരുഷനേയും പ്രത്യേകം പ്രത്യേകം കണ്ടറിയുകയും, ദേഹം താനാണേന്ന മിഥ്യാബോധം അവസാനിപ്പിക്കുകയും, ദേഹവുമായി ചേർന്നുള്ള സകലവിഷങളിൽനിന്നും, ചിത്തത്തെ നിരോധിക്കുകയും വേണം. വിഷയവാസനകളിൽനിന്നും വളരെ ദൂരെയകന്ന്, ഭൗതികവിഷങൾക്കപ്പുറമുള്ള അദ്ധ്യാത്മസ്ഥിതിയിലെത്തുകയും വേണം. അങനെ ദേഹാ‌ഭിമാനത്തിൽനിന്നും പൂർണ്ണമായിയകന്ന്, അനന്തമായ വിഹായസ്സിൽ ഉജ്ജ്വലസൂര്യനെ കാണുന്നതുപോലെ, തന്റെയുള്ളിൽതന്നെ സ്വസ്വരൂപം ദർശിക്കുവാൻ കഴിയണം. ഇതിലൂടെ യോഗി അദ്ധ്യാത്മസ്വരൂപനും, മായാവിരചിതമായ അസത്‌വസ്തുക്കളിൽപോലും അദ്വൈതഭാവത്തിൽ ആരോപിതമായി കാണപ്പെടുന്നവനുമായ ആ കാരുണ്യരൂപനെ സാക്ഷാത്ക്കരിക്കുന്നു. അവൻ സകലചരാചങൾക്കും ആദികാരണനും, അവയ്ക്കകമ്പുറം നിറഞ് കുടികൊള്ളുന്നവനുമാണ്. ആകാശസ്ഥിതനായ സൂര്യന്റെ പ്രതിബിംബം ജലത്തിലും, മതിലുകളിലുമൊക്കെ നിഴലിച്ചുകാണുന്നതുപോലെ ആ പരമാത്മാവിന്റെ പ്രതിബിംബത്തെ യോഗി സകലതിലും കണ്ടറിയുന്നു.

ഇങനെയുണ്ടാകുന്ന ആത്മസാക്ഷാത്ക്കാരത്തിനുമുൻപ്, ജീവൻ സാത്വികരാജസീകതാമസീകങളായ ത്രിഗുണാഹങ്കാരങളിലൂടെ തന്നെ ഭൂതേന്ദ്രിയമനോമയങളായി ദർശിക്കുന്നു. ഒരു ഭക്തൻ പഞ്ച‌ഭൂതങളിൽ മുഴുകിയവനായി തോന്നുന്നുവെങ്കിലും, അവൻ ഇന്ദ്രിയവിഷയങൾക്കടിപ്പെട്ടവനാണെന്നു തോന്നുന്നുവെങ്കിലും, അവന്റെ മനസ്സും, ബുദ്ധിയും ഭൗതികവിഷയങളിൽ നിത്യനിരന്തരമായി മുഴുകപ്പെട്ടതാണെന്നു തോന്നുന്നുവെങ്കിലും, യഥാർത്ഥത്തിൽ ആ ഭക്തൻ അദ്ധ്യാത്മികമായി ഉണർന്നവനും, മിഥ്യാഹങ്കാരത്തിൽനിന്നും മുക്തനുമാണ്. ഒരുവന്, താൻ ഒരു ദ്രഷ്ടാവാകുന്ന അസ്ഥിത്ത്വത്തെ സ്പഷ്ടമായി കണ്ടറിയുവാൻ സാധ്യമാണ്. പക്ഷേ, ഗാഢനിദ്രയിൽ അവൻ തന്റെ അസ്ഥിത്വത്തെ അറിയാതെപോകയാൽ, അവന് താൻ അത്രനേരത്തേക്കും മിഥ്യാരൂപേണ നഷ്ടമായിപ്പോകുന്നു. ഹതഭാഗ്യനായ ഒരു മനുഷ്യൻ അഗാധദുഃഖത്തിലാഴ്ന്നുകൊണ്ട് താൻ എന്നെന്നേക്കുമായി എല്ലാത്തരത്തിലും ഇല്ലാതായിപ്പോയെന്ന അനുഭൂതി ഉണ്ടാകുന്നതുപോലെ അവൻ തന്റെ സ്വരൂപത്തെ മറന്നുപോകുന്നു. ഇതുമനസ്സിലാക്കുന്നതോടുകൂടി അവൻ സത്ചിതാനന്ദമയമായ ഭഗവത്സ്വരൂപമാണെന്നും, താൻ തന്നെ ഇതുവരേക്കും തെറ്റിദ്ധരിച്ചിരിക്കുകയായിരുന്നുവെന്നുമുള്ള തിരി‌ച്ചറിവുണ്ടാകുന്നു."
ദേവഹൂതി പറഞുൾ "പ്രഭോ!, ഹേ ബ്രാഹ്മണോത്തമാ!, പ്രകൃതിയും പുരുഷനും ഇങനെ അന്യോന്യം നിത്യനിരന്തരമായി ആകർഷിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന അവസ്ഥയിൽ എന്നാണ് ഈ ജീവന് അവളിൽനിന്നും മുക്തമാകാൻ കഴിയുന്നത്? ഭഗവാനേ!, ഭൂമിയിൽനിന്നും, പുഷ്പങളിൽനിന്നും അവയുടെ ഗന്ധം പരിച്ഛേദിക്കപ്പെടുവാൻ കഴിയാത്തതുപോലെ ബുദ്ധിയിൽനിന്നും ബോധത്തെ അകറ്റിനിറുത്തുവാൻ സാധ്യമല്ലേ?. യാതൊരു കർമ്മവും അവനനുഷ്ഠിക്കുന്നില്ലെങ്കിലും, പ്രകൃതി അവനിൽ ആധ്യിപത്യം സ്ഥാപിക്കുകയും, അവനെ അവളിൽ ബദ്ധമാക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഇതിൽ നിന്ന് എങനെയാണ് ഈ ജീവൻ മുക്തമാകുന്നതു?. തത്വവിചാരം ചെയ്ത് അതിലൂടെ ആർജ്ജിതമായ ജ്ഞാനത്താൽ ഒരുവൻ ബന്ധഭയത്തിൽനിന്നും താൽകാലികമായി നിവൃത്തിനേടിയെന്നെരിക്കിലും, ബന്ധത്തിന്റെ പരമകാരണം നിർവചിക്കപ്പെടാത്തതിനാൽ അവ വീണ്ടും അവനെ വേട്ടയാടുവാനുള്ള സാധ്യത കുറവല്ല. അങനെയിരിക്കെ ഏതു സാധനയിലൂടെയാണ് ജീവൻ പ്രകൃതിയുടെ പിടിയിൽനിന്നും പൂർണ്ണമായി വിമുക്തമാകുന്നത്?."
ദേവഹൂതിയുടെ സംശയനിവാരണാർത്ഥം കപിലഭഗവാൻ അവളോടുപറഞു: "അമ്മേ!, ഭൗതികവിഷങളിൽ തീവ്രമായ വിരക്തിവച്ചുകൊണ്ടും, നിയതമായ സ്വധർമ്മത്തെ ഫലേച്ഛകൂടാതെ എന്നിലർപ്പണം ചെയ്തനുഷ്ഠിച്ചുകൊണ്ടും, യാതൊരുവൻ എന്നിൽ അചഞ്ചലമായ ഭക്തി വയ്ക്കുന്നുവോ, അവൻ മനോമാലിന്യമകന്ന്, പ്രകൃതിയുടെ മായാവലയത്തിൽനിന്നും അശ്രമം മുക്തമാകുന്നു. കലർപ്പില്ലാത്ത ആ ഭക്തി ജ്ഞാനം കൊണ്ടും, ബ്രഹ്മത്തിൽ അദ്ധ്യാത്മദൃഷ്ടിപതിപ്പിച്ചുകൊണ്ടുമുള്ള സാധനയിൽനിന്നും വന്നുചേരുന്നതാണ്. മോക്ഷപ്രാപ്തിക്കായി ഒരുവൻ തീവ്രമായ ബ്രഹ്മചര്യവും, യോഗവും അഭ്യസിക്കേണ്ടതുണ്ടു. തീയിലകപ്പെട്ട വിറകുകഷണം നിമിഷങൾക്കകം പൂർണ്ണമായും ദഹിച്ചുപോകുന്നതുപോലെ, പ്രകൃതിയുടെ മായാവലയമാകുന്ന അഗ്നിയാൽ സമാവൃതമായ ജീവൻ ദിനരാത്രങൾ കടന്നുപോകുന്നതോടെ, കാലാന്തരത്തിൽ പൂർണ്ണമായും അവയാൽ ഗൃഹീതമാകുന്നു. ഭൗതികവസ്തുക്കളിൽ നിമഗ്നമായി, അവയിൽനിന്നു കിട്ടുന്ന സുഖദുഃഖങളുടെ അവലോകനങളിലൂടെ ഈ സത്യത്തെ കണ്ടറിഞ്, ജീവൻ എന്നേന്നേയ്ക്കുമായി തന്റെ സർവ്വബന്ധനങളിൽനിന്നും മുക്തമായി തന്റെ യഥാർത്ഥസ്വരൂപത്തിൽ സ്ഥിതമാകുന്നു. സ്വപ്നത്തിൽ അനേകവിധം ദുഃഖങളെ ഒരുവന് അനുഭവവേദ്യമാകുന്നു. എന്നാൽ, അവൻ സ്വപ്നത്തിൽനിന്നുമുണർന്ന് ജാഗ്രതവസ്ഥയിലെത്തുമ്പോൾ ആ ദുഖഃങൾ അവനെ വേട്ടയാടുന്നില്ല. അമ്മേ!, വിബുധന്മാർ ഭൗതികകർമ്മങളിൽ വിഹരിക്കുമ്പോഴും അവരെ പ്രകൃതിഗുണങൾ തീണ്ടുന്നില്ല. കാരണം, അവർ സത്യദ്രഷ്ടാക്കളും. ബ്രഹ്മത്തിൽ മനസ്സൂന്നിയവരുമാണ്. ഇങനെ ജന്മജന്മാന്തരങളിലൂടെയുള്ള ഈ ജീവന്റെ അദ്ധ്യാത്മസാധനയാൽ അവൻ ഇഹത്തിലും പരത്തിലും വിരക്തിയുള്ളവനായിത്തീരുന്നു. പരമബോധത്തിൽ അധിഷ്ഠിതമായ അവന്റെ ചിത്തം ബ്രഹ്മാദിലോകങളുടെപോലും നിസ്സാരതയെ വ്യക്തമായി കണ്ടറിയുന്നു. നമ്മുടെ ഭക്തന്മാർ നമ്മുടെ അപാരകരുണയിൽ തികച്ചും ബ്രഹ്മാധിഷ്ഠിതരാകുന്നു. സകല സംശയങളുമകന്ന് അവർ പരമനിർവ്വാണപദത്തിലേക്ക് കുതിച്ചുയരുന്നു. ആ ധാമം നമ്മുടെ അനുഗ്രഹത്തിൽനിന്നും വഴിയുന്ന അദ്ധ്യാത്മികശക്തിയാൽ സമാവൃതവുമാണ്. അമ്മേ! അതാണൊരുജീവന്റെ അവസാനവും, സമഗ്രവുമായ പ്രാപ്യസ്ഥാനം. യോഗി തന്റെ വർത്തമാനശരീരമുപേക്ഷിച്ച് അപുനരാവർത്തമായി എന്റെ ധാമത്തിലെത്തിച്ചേരുന്നു. യോഗാഭ്യാസങളിലൂടെ പ്രാപ്തമായ സിദ്ധികൾപോലും മായയുടെ ഇന്ദ്രജാലമാണെന്നു കണ്ടറിയുന്ന ഉത്തമനായ യോഗി, സ്വചിത്തത്തെ അവയിൽ വ്യാപൃതമാക്കാതെ അത് എന്നിലേക്ക് തിരിച്ചുവിടുന്നു. അങനെ അവൻ മൃത്യുവിനെ ജയിച്ചവനും, വീരനുമായി, ജനിമൃതിസംസാരത്തിൽ പെട്ടുഴലാതെ എന്നിലെത്തിച്ചേരുന്നു.

ഇങനെ ശ്രീമദ്ഭാഗവതം ത്രിതീയസ്കന്ധം  ഇരുപത്തിയേഴാമധ്യാം സമാപിച്ചു.
ഓം തത് സത്

<<<<<<  >>>>>>>


lord kapila advises sankhyayoga to his mother devahuti, kapilopadesham, srimad bhagavatham

2014, ഡിസംബർ 23, ചൊവ്വാഴ്ച

ശ്രീസീതാരാമഗീതം

ശ്രീസീതാരാമഗീതം

കമല-ലോചനൗ രാമ കാഞ്ചനാംബരൗ
കവച-ഭൂഷണൗ രാമ കാർമുകാന്വിതൗ | 
കലുഷ-സംഹാരൗ രാമ കാമിത-പ്രദൗ
രഹസി നൗമി തൗ സീതാ-രാമ-ലക്ഷ്മണൗ ||  1 || 

മകര-കുണ്ഡലൗ രാമ മൗലി-സേവിതൗ
മണി-കിരീടിനൗ രാമ മഞ്ജു-ഭാഷിണൗ | 
മനു-കുലോദ്ഭവൗ രാമ മാനുഷോത്തമൗ
രഹസി നൗമി തൗ സീതാ-രാമ-ലക്ഷ്മണൗ ||  2 || 

സത്യ-സമ്പന്നൗ രാമ സമര-ഭീകരൗ
സർവ-രക്ഷണൗ രാമ സർവ-ഭൂഷണൗ | 
സത്യ-മാനസൗ രാമ സർവ-പോഷിതൗ
രഹസി നൗമി തൗ സീതാ-രാമ-ലക്ഷ്മണൗ ||  3 || 

ധൃത-ശിഖണ്ഡിനൗ രാമ ദീന-രക്ഷകൗ
ധൃത-ഹിമാചലൗ രാമ ദിവ്യ-വിഗ്രഹൗ | 
വിവിധ-പൂജിതൗ രാമ ദീർഘ-ദോര്യുഗൗ
രഹസി നൗമി തൗ സീതാ-രാമ-ലക്ഷ്മണൗ ||  4 || 

ഭുവന-ജാനുകൗ രാമ പാദ-ചാരിണൗ
പൃഥു-ശിലീമുഖൗ  രാമ പാവനാംഘ്രികൗ | 
പരമ-സാത്വികൗ രാമ ഭക്ത-വത്സലൗ
രഹസി നൗമി തൗ സീതാ-രാമ-ലക്ഷ്മണൗ ||  5 || 

വന-വിഹാരിണൗ രാമ വൽകലാംബരൗ
വന-ഫലാശിനൗ രാമ വാസവാർചിതൗ | 
വര-ഗുണാകരൗ രാമ ബാലി-മർദനൗ
രഹസി നൗമി തൗ സീതാ-രാമ-ലക്ഷ്മണൗ ||  6 || 

ദശരഥാത്മജൗ രാമ പശുപതി-പ്രിയൗ
ശശി-നിവാസിനൗ രാമ വിശദ-മാനസൗ | 
ദശമുഖാന്തകൗ രാമ നിശിത-സായകൗ
രഹസി നൗമി തൗ സീതാ-രാമ-ലക്ഷ്മണൗ ||  7 || 

കമലലോചനൗ രാമ സമര-പണ്ഡിതൗ
ഭീമ-വിഗ്രഹൗ രാമ കാമ-സുന്ദരൗ | 
ദാമ-ഭൂഷണൗ രാമ ഹേമ-നൂപുരൗ
രഹസി നൗമി തൗ സീതാ-രാമ-ലക്ഷ്മണൗ ||  8 || 

ഭരത-സേവിതൗ രാമ ദുരിത-മോചകൗ
കര-ധൃതാശുഗൗ രാമ സൂകര-സ്തുതൗ | 
ശരധി ധാരണൗ രാമ ധീര-കവചിനൗ
രഹസി നൗമി തൗ സീതാ-രാമ-ലക്ഷ്മണൗ ||  9 || 

ധർമ-ചാരിണൗ രാമ കർമ-സാക്ഷിണൗ
ധർമ-കാർമുകൗ  രാമ ശർമ-ദായകൗ | 
ധർമ-ശോഭിതൗ രാമ കർമ-മോദിനൗ
രഹസി നൗമി തൗ സീതാ-രാമ-ലക്ഷ്മണൗ ||  10 || 

നീല-ദേഹിനൗ രാമ ലോല-കുന്തളൗ 
കാല-ഭീകരൗ രാമ ബാലി-മർദനൗ | 
കലുഷ-ഹാരിണൗ രാമ ലളിത-ഭൂഷണൗ
രഹസി നൗമി തൗ സീതാ-രാമ-ലക്ഷ്മണൗ ||  11 || 

മാതൃ-നന്ദനൗ രാമ ഭാദ്രബാലകൗ
ഭ്രാതൃ-സമ്മതൗ രാമ ശത്രു-സൂദകൗ | 
ഭ്രാതൃ-ശേഖരൗ രാമ സേതു-നായകൗ
രഹസി നൗമി തൗ സീതാ-രാമ-ലക്ഷ്മണൗ ||  12 || 

ജലധി-ബന്ധനൗ രാമ ദലിത-ദാനവൗ
കുല-വിവർധനൗ രാമ ബല-വിരാജിതൗ | 
സോലജാജിതൗ രാമ ബല-വിരാജിതൗ
രഹസി നൗമി തൗ സീതാ-രാമ-ലക്ഷ്മണൗ ||  13 || 

രാജ-ലക്ഷണൗ രാമ വിജയ-കാങ്ക്ഷിണൗ
ഗജ-വരാരുഹൗ രാമ പൂജിതാമരൗ | 
വിജിത-മത്സരൗ രാമ ഭജിത-വാരണൗ
രഹസി നൗമി തൗ സീതാ-രാമ-ലക്ഷ്മണൗ ||  14 || 

സർവ-മാനിതൗ രാമ സർവ-കാരിണൗ
ഗർവ-ഭഞ്ജനൗ രാമ നിർവികാരിണൗ | 
ദുർവിഭാസിതൗ രാമ സർവ-ഭാസകൗ
രഹസി നൗമി തൗ സീതാ-രാമ-ലക്ഷ്മണൗ ||  15 || 

രവി-കുലോദ്ഭവൗ രാമ ഭവ-വിനാശകൗ
കാനനാശ്രിതൗ രാമ പാദ-കോശകൗ | 
രവി-സുതപ്രിയൗ രാമ കവിഭിരീഡിതൗ
രഹസി നൗമി തൗ സീതാ-രാമ-ലക്ഷ്മണൗ ||  16 || 

രാമ രാഘവ സീതാ രാമ രാഘവ
രാമ രാഘവ സീതാ രാമ രാഘവ | 
കൃഷ്ണ-കേശവ രാധാ കൃഷ്ണ-കേശവ
കൃഷ്ണ-കേശവ രാധാ കൃഷ്ണ-കേശവ ||  17 || 

സീതാരാമ സീതാരാമ സീതാരാമ സീതാരാമ
സീതാരാമ സീതാരാമ സീതാരാമ സീതാരാമ | 
സീതാരാമ സീതാരാമ സീതാരാമ സീതാരാമ
സീതാരാമ സീതാരാമ സീതാരാമ സീതാരാമ ||  18 ||
----------------------------------------------------------------

श्री-सीता-राम-गीतम्  कमल-लोचनौ राम कांचनाम्बरौ
 कवच-भूषणौ राम कार्मुकान्वितौ ।
 कलुष-संहारौ राम कामित-प्रदौ
 रहसि नौमि तौ सीता-राम-लक्ष्मणौ ॥ १ ॥

 मकर-कुण्डलौ राम मौलि-सेवितौ
 मणि-किरीटिनौ राम मञ्जु-भाषिणौ ।
 मनु-कुलोद्भवौ राम मानुषोत्तमौ
 रहसि नौमि तौ सीता-राम-लक्ष्मणौ ॥ २ ॥

 सत्य-सम्पन्नौ राम समर-भीकरौ
 सर्व-रक्षणौ राम सर्व-भूषणौ ।
 सत्य-मानसौ राम सर्व-पोषितौ
 रहसि नौमि तौ सीता-राम-लक्ष्मणौ ॥ ३ ॥

 धृत-शिखण्डिनौ राम दीन-रक्षकौ
 धृत-हिमाचलौ राम दिव्य-विग्रहौ ।
 विविध-पूजितौ राम दीर्घ-दोर्युगौ
 रहसि नौमि तौ सीता-राम-लक्ष्मणौ ॥ ४ ॥

 भुवन-जानुकौ राम पाद-चारिणौ
 पृथु-शिलीमुखौ  राम पावनाङ्घ्रिकौ ।
 परम-सात्विकौ राम भक्त-वत्सलौ
 रहसि नौमि तौ सीता-राम-लक्ष्मणौ ॥ ५ ॥

 वन-विहारिणौ राम वल्कलांबरौ
 वन-फलाशिनौ राम वासवार्चितौ ।
 वर-गुणाकरौ राम बालि-मर्दनौ
 रहसि नौमि तौ सीता-राम-लक्ष्मणौ ॥ ६ ॥

 दशरथात्मजौ राम पशुपति-प्रियौ
 शशि-निवासिनौ राम विशद-मानसौ ।
 दशमुखान्तकौ राम निशित-सायकौ
 रहसि नौमि तौ सीता-राम-लक्ष्मणौ ॥ ७ ॥

 कमललोचनौ राम समर-पण्डितौ
 भीम-विग्रहौ राम काम-सुन्दरौ ।
 दाम-भूषणौ राम हेम-नूपुरौ
 रहसि नौमि तौ सीता-राम-लक्ष्मणौ ॥ ८ ॥

 भरत-सेवितौ राम दुरित-मोचकौ
 कर-धृताशुगौ राम सूकर-स्तुतौ ।
 शरधि धारणौ राम धीर-कवचिनौ
 रहसि नौमि तौ सीता-राम-लक्ष्मणौ ॥ ९ ॥

 धर्म-चारिणौ राम कर्म-साक्षिणौ
 धर्म-कार्मुकौ  राम शर्म-दायकौ ।
 धर्म-शोभितौ राम कर्म-मोदिनौ
 रहसि नौमि तौ सीता-राम-लक्ष्मणौ ॥ १० ॥

 नील-देहिनौ राम लोल=कुन्तळौ 
 काल-भीकरौ राम बालि-मर्दनौ ।
 कलुष-हारिणौ राम लळित-भूषणौ
 रहसि नौमि तौ सीता-राम-लक्ष्मणौ ॥ ११ ॥

 मातृ-नन्दनौ राम भाद्रबालकौ
 भ्रातृ-सम्मतौ राम शत्रु-सूदकौ ।
 भ्रातृ-शेखरौ राम सेतु-नायकौ
 रहसि नौमि तौ सीता-राम-लक्ष्मणौ ॥ १२ ॥

 जलधि-बन्धनौ राम दलित-दानवौ
 कुल-विवर्धनौ राम बल-विराजितौ ।
 सोलजाजितौ राम बल-विराजितौ
 रहसि नौमि तौ सीता-राम-लक्ष्मणौ ॥ १३ ॥

 राज-लक्षणौ राम विजय-काङ्क्षिणौ
 गज-वरारुहौ राम पूजितामरौ ।
 विजित-मत्सरौ राम भजित-वारणौ
 रहसि नौमि तौ सीता-राम-लक्ष्मणौ ॥ १४ ॥

 सर्व-मानितौ राम सर्व-कारिणौ
 गर्व-भञ्जनौ राम निर्विकारिणौ ।
 दुर्विभासितौ राम सर्व-भासकौ
 रहसि नौमि तौ सीता-राम-लक्ष्मणौ ॥ १५ ॥

 रवि-कुलोद्भवौ राम भव-विनाशकौ
 काननाश्रितौ राम पाद-कोशकौ ।
 रवि-सुतप्रियौ राम कविभिरीडितौ
 रहसि नौमि तौ सीता-राम-लक्ष्मणौ ॥ १६ ॥

 राम राघव सीता राम राघव
 राम राघव सीता राम राघव ।
 कृष्ण-केशव राधा कृष्ण-केशव
 कृष्ण-केशव राधा कृष्ण-केशव ॥ १७ ॥

 सीताराम सीताराम सीताराम सीताराम
 सीताराम सीताराम सीताराम सीताराम ।
 सीताराम सीताराम सीताराम सीताराम
 सीताराम सीताराम सीताराम सीताराम ॥ १८ ॥
-----------------------------------------------------------
śRī-sītā-rāma-gītam

kamala-lōchanau rāma kāṁchanāmbarau
kavacha-bhūṣaṇau rāma kārmukānvitau |
kaluṣa-saṁhārau rāma kāmita-pRadau
rahasi naumi tau sītā-rāma-lakṣmaṇau || 1 ||

makara-kuṇḍalau rāma mauli-sēvitau
maṇi-kirīṭinau rāma mañju-bhāṣiṇau |
manu-kulōdbhavau rāma mānuṣōttamau
rahasi naumi tau sītā-rāma-lakṣmaṇau || 2 ||

satya-sampannau rāma samara-bhīkarau
saRva-rakṣaṇau rāma saRva-bhūṣaṇau |
satya-mānasau rāma saRva-pōṣitau
rahasi naumi tau sītā-rāma-lakṣmaṇau || 3 ||

dhr̥ta-śikhaṇḍinau rāma dīna-rakṣakau
dhr̥ta-himāchalau rāma divya-vigrahau |
vividha-pūjitau rāma dīRgha-dōRyugau
rahasi naumi tau sītā-rāma-lakṣmaṇau || 4 ||

bhuvana-jānukau rāma pāda-chāriṇau
pr̥thu-śilī-mukhau  rāma pāvanāṅghRikau |
parama-sātvikau rāma bhakta-vatsalau
rahasi naumi tau sītā-rāma-lakṣmaṇau || 5 ||

vana-vihāriṇau rāma valkalāṁbarau
vana-phalāśinau rāma vāsavāRchitau |
vara-guṇākarau rāma bāli-maRdanau
rahasi naumi tau sītā-rāma-lakṣmaṇau || 6 ||

daśarathātmajau rāma paśupati-pRiyau
śaśi-nivāsinau rāma viśada-mānasau |
daśamukhāntakau rāma niśita-sāyakau
rahasi naumi tau sītā-rāma-lakṣmaṇau || 7 ||

kamala-lōchanau rāma samara-paṇḍitau
bhīma-vigrahau rāma kāma-sundarau |
dāma-bhūṣaṇau rāma hēma-nūpurau
rahasi naumi tau sītā-rāma-lakṣmaṇau || 8 ||

bharata-sēvitau rāma durita-mōchakau
kara-dhr̥tāśugau rāma sūkara-stutau |
śaradhi dhāraṇau rāma dhīra-kavachinau
rahasi naumi tau sītā-rāma-lakṣmaṇau || 9 ||

dhaRma-chāriṇau rāma kaRma-sākṣiṇau
dhaRma-kāRmukau  rāma śarma-dāyakau |
dhaRma-śōbhitau rāma kaRma-mōdinau
rahasi naumi tau sītā-rāma-lakṣmaṇau || 10 ||

nīla-dēhinau rāma lōla-kuntaḷau 
kāla-bhīkarau rāma bāli-maRdanau |
kaluṣa-hāriṇau rāma laḷita-bhūṣaṇau
rahasi naumi tau sītā-rāma-lakṣmaṇau || 11 ||

mātr̥-nandanau rāma bhādra-bālakau
bhrātr̥-sammatau rāma śatRu-sūdakau |
bhrātr̥-śēkharau rāma sētu-nāyakau
rahasi naumi tau sītā-rāma-lakṣmaṇau || 12 ||

jaladhi-bandhanau rāma daLita-dānavau
kula-vivaRdhanau rāma bala-virājitau |
sōlajājitau rāma bala-virājitau                                       (?)
rahasi naumi tau sītā-rāma-lakṣmaṇau || 13 ||

rāja-lakṣaṇau rāma vijaya-kāṅkṣiṇau
gaja-varāruhau rāma pūjitāmarau |
vijita-matsarau rāma bhajita-vāraṇau
rahasi naumi tau sītā-rāma-lakṣmaṇau || 14 ||

saRva-mānitau rāma saRva-kāriṇau
gaRva-bhañjanau rāma niRvikāriṇau |
duRvibhāsitau rāma saRva-bhāsakau
rahasi naumi tau sītā-rāma-lakṣmaṇau || 15 ||

ravi-kulōdbhavau rāma bhava-vināśakau
kānanāśRitau rāma pāda-kōśakau |
ravi-sutapRiyau rāma kavibhirīḍitau
rahasi naumi tau sītā-rāma-lakṣmaṇau || 16 ||

rāma rāghava sītā rāma rāghava
rāma rāghava sītā rāma rāghava |
kr̥ṣṇa-kēśava rādhā kr̥ṣṇa-kēśava
kr̥ṣṇa-kēśava rādhā kr̥ṣṇa-kēśava || 17 ||

sītārāma sītārāma sītārāma sītārāma
sītārāma sītārāma sītārāma sītārāma |
sītārāma sītārāma sītārāma sītārāma
sītārāma sītārāma sītārāma sītārāma || 18 ||
Om

2014, ഡിസംബർ 16, ചൊവ്വാഴ്ച

3.26 കപിലോപദേശം - മൂലപ്രകൃതിയുടെ തത്വങൾ.

ഓം
ശ്രീമദ്ഭാഗവതം തൃതീയസ്കന്ധം  അദ്ധ്യായം - 26 

(കപിലോപദേശം - മൂലപ്രകൃതിയുടെ തത്വങ്ങൾ)

കപിലഭഗവാൻ തന്റെ മാതാവായ ദേവഹൂതിയോട് സാംഖ്യശാസ്ത്രമാകുന്ന അദ്ധ്യാത്മതത്വമുപദേശിച്ചുകൊണ്ട് ഇപ്രകാരം പറഞു: "അമ്മേ!, ഇനി ഞാനാപരമാത്മാവിന്റെ തത്വവ്യാപ്തിയെക്കുറിച്ചു ഒന്നൊന്നായിപ്പറഞുതരാം. ഈ മഹത്തത്വത്തെക്കുറിച്ചറിയുന്ന നിമിഷംതന്നെ മനുഷ്യൻ പ്രകൃതിയുടെ ത്രൈഗുണ്യവലയത്തിൽനിന്നും ഉടനടി മുക്തനാകുന്നു.  അമ്മേ!, ആത്മസാക്ഷാത്കാരത്തിനുതകുന്ന ഉത്തമോപാധിയാണ് പരമമായ അദ്ധ്യാത്മജ്ഞാനം. ഹൃദയഗ്രന്ഥി ഭേദിച്ച് എന്നെന്നേയ്ക്കുമായി ജീവനെ ഈ സംസാരത്തിൽനിന്നും വിമുക്തമാക്കുന്ന ആ ജ്ഞാനം ഞാൻ അമ്മയ്ക്കായി പറഞുതരാം. അമ്മേ!, ഭഗവാൻ ഹരി ഈ പ്രപഞ്ചത്തിനുമുഴുവൻ ആധാരഭൂതനായ പരമാത്മാവാണ്. അവൻ പ്രകൃതിക്കുപരനും, നിർഗ്ഗുണനും, സ്വയംജ്യോതിർസ്വരൂപനുമാണ്. അങനെയുള്ള അവന്റെ സ്വയംപ്രഭയാൽ ഈ വിശ്വം മുഴുവൻ അവൻ സൃഷ്ടിച്ചുകാത്തഴിക്കുന്നു. ആ വിഭു തന്റെ ലീലകളാടുവാനായി, ദൈവീകവും, അതിസൂക്ഷ്മവും, ത്രിഗുണാത്മികയുമായ തന്റെ മൂലപ്രകൃതിയെ യദൃച്ഛയാ സ്വീകരിച്ചു. അവളാകട്ടെ, തന്റെ തൃഗുണങളെ പരിണാമവിധേയമാക്കി അതിലൂടെ ഇവിടെ അതിവിചിത്രങളായ ജീവഭൂതങളെ സംജാതമാക്കുന്നു. ഈ ജീവഭൂതങൾ പിറക്കുന്നനിമിഷംമുതൽ അവളുടെ മായയിൽ മുങി പരമമായ അദ്ധ്യാത്മജ്ഞാനം മറഞ്, വിഷങളിൽ മോഹിതരാകുകയുംചെയ്യുന്നു. അങനെ അജ്ഞാനാന്തകാരത്തിൽ അകപ്പെട്ട്, സ്വയമേവ ആനന്ദസ്വരൂപികളായ ഈ ജീവഭൂതങൾ മായയുടെ ആധിപത്യത്തെ സ്വീകരിക്കുകയും, അതിലൂടെ ഇവിടെ വിവിധതരം കർമ്മങളിലേർപ്പെട്ടുകൊണ്ട് താൻ അവയുടെ കർത്താവാണെന്ന് സ്വയം കരുതുകയും ചെയ്യുന്നു. നിഷ്ക്രിയനായി ഇരുന്നുകൊണ്ട്, തന്റെ കർമ്മസകലത്തിനും സാക്ഷിയായി വർത്തിക്കുന്ന നിത്യമുക്തസ്വരൂപമായ ആ ആത്മവസ്തു ഇങനെയുണ്ടാകുന്ന അജ്ഞാനം ഹേതുവായി ഘോരമായ സംസൃതിയിൽ ബന്ധനസ്ഥനാകുന്നു. ജീവന്റെ ഉപാധിയായ ശരീരേന്ദ്ര്യാദികളുടേയും, അവയ്ക്കുമേൽ സർവ്വാധിപത്യം സ്ഥാപിച്ചിരിക്കുന്ന ദേവതൗഘങളുടേയും മൂലകാരണം ഈപ്പറഞ പ്രകൃതിയാണെന്നറിയുക. ഈവകതത്വങളെല്ലാംതന്നെ ആത്മജ്ഞാനികളാൽ സർവ്വസമ്മതവുമാണ്. നിത്യാനന്ദസ്വരൂപനായ ഈ ജീവൻ അനുഭവിക്കുന്ന സുഖദുഖാദിദ്വന്ദാനുഭവങളുടെ കാരണക്കാരൻ യഥാർത്ഥത്തിൽ പുരുഷനായ ഈ ജീവൻ തന്നെയാണ്."
ഇത്രയുംകേട്ടു ദേവഹൂതി പറഞു: "ഹേ ഭഗവൻ!, അങുപറഞതനുസരിച്ച്, സത്തും അസത്തുമായ ഈ സൃഷ്ടിക്ക് ഒരുപോലെ കാരണമായിരിക്കുന്നത് ആ പരമപുരുഷനും അവന്റെ മൂലപ്രകൃതിയും ചേർന്നാണ്. അവയുടെ ലക്ഷണങളോരോന്നും എന്തൊക്കെയാണെന്ന്, പ്രിയപുത്രാ!, അവിടുന്നീയുള്ളവളോടരുളിചെയ്താലും."
ശ്രീഭഗവാൻ പറഞു: "അമ്മേ!, അവ്യക്തവും, നിത്യവും, അതിസൂക്ഷ്മവുമായ, പ്രകൃതിയുടെ തൃഗുണങളുടെ സംയുക്തഭാവമാണ് യഥാർത്ഥത്തിൽ ഇവിടെ സകലഭൂതങൾക്കും കാരണമായിരിക്കുന്നതു. അതിനെ അദ്ധ്യാത്മികശാസ്ത്രത്തിൽ "പ്രധാനം" എന്നു പറയുന്നു. എന്നാൽ ഗുണപരിണാമങൾക്കുവിധേയമായി ഉണ്ടാകുന്ന അവയുടെ ഉൽപ്പന്നഭൂതഭാവത്തെ "പ്രകൃതി" എന്നും പറയുന്നു. പഞ്ചഭൂതങളും, പഞ്ചകർമ്മേന്ദ്രിയങളും, പഞ്ചജ്ഞാനേന്ദ്രിയങളും അവയുടെ വിഷങളായ പഞ്ചതന്മാത്രകളും, കൂടാതെ നാല് ആന്തരികേന്ദ്രിയങളുടേയും സംയുക്തഭാവമാണ് "പ്രധാനം" എന്നറിയപ്പെടുന്നതു. സ്ഥൂലരൂപികളായ പഞ്ചഭൂതങളെ ഭൂമി, ജലം, അഗ്നി, വായു, ആകാശം എന്നിങനെ തരംതിരിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുമ്പോൾ, സൂക്ഷ്മരൂപികളായ പഞ്ചതന്മാത്രകളാകട്ടെ, ഗന്ധം, രസം, നിറം, സ്പർശം, ശബ്ദം എന്നിങനെ വിഭജിക്കപ്പെട്ടുനിൽക്കുന്നു. അഞ്ചു ജ്ഞാനേന്ദ്രിയങളെ കാത്, ത്വക്ക്, നാക്ക്, മൂക്ക്, നേത്രം, എന്നിങനെയും, അഞ്ചു കർമ്മേന്ദ്രിയങളെ കരചരണാദിമേഢ്രപായുക്കളായും തരംതിരിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. അതുപോലെ മനസ്സ്, ബുദ്ധി, അഹങ്കാരം, ചിത്തം എന്നിങനെ ആന്തരികമായ നാല് ഇന്ദ്രിയങളേയും കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. നൈസർഗ്ഗികഭാവങളായ വൃത്തിലക്ഷണങളെ കേന്ദ്രീകരിചിച്ച് ഇവയുടെ ഭേദങളെ തിരിച്ചറിയുവാൻ സാധ്യമാണ്. അമ്മേ!, ഈ ഇരുപത്തിനാലുതത്വങളും ബ്രഹ്മാത്മകമാണ്. കൂടാതെ, ഇവയെ തമ്മിൽ കൂട്ടിക്കുഴയ്ക്കുന്ന അനശ്വരമായ "കാലം" ഇരുപത്തിയഞ്ചാമതുതത്വമായി നിലകൊള്ളുന്നു.
ഭഗവാൻ കാലസ്വരൂപനാണ്. കാലം അവന്റെ ശക്തിയെ പ്രതിനിധാനം ചെയ്യുന്നു. കാലത്തിന്റെ പ്രഭാവം ഒന്നുകൊണ്ടുമാത്രം, കാലത്താലുണ്ടാകുന്ന മൃത്യുഭയം മനുഷ്യനെ നിരന്തരം വേട്ടയാടിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു. കാരണം, മനുഷ്യൻ പ്രകൃതിവിഷയങളുമായി സദാ ഉപരമിച്ച്, താൻ ശരീരമാണെന്നും, തനിക്ക് കാലാന്തരത്തിൽ മൃത്യു ഭവിക്കുമെന്നുമുള്ള മൗഢ്യധാരണയിൽ ജീവിക്കുന്നു. അമ്മേ!, ഞാൻ മുൻപുപറഞുവല്ലോ, കാലം എന്നത് ഭഗവാൻ ഹരിതന്നെയാണ്. അവനിൽനിന്നുമാണ്, പ്രധാനമെന്നു ഞാൻ മുന്നേ പറഞ പ്രകൃതിയുടെ അവ്യക്തഭാവത്തിൽനിന്നും, അവളുടെ ഗുണങൾ പരിണാമങൾക്കുവിധേയമാകുന്ന കാരണം, ഇക്കണ്ട ചരാചരങൾ മുഴുവനും സൃഷ്ടമായിരിക്കുന്നത്. അവൻ തന്റെ ആത്മമായയാൽ ഇക്കണ്ടസത്വങൾ സകലതിനുമുള്ളിൽ പരമാത്മരൂപത്തിലും, വെളിയിൽ കാലസ്വരൂപനായും കുടികൊള്ളുകയും, നിലകൊള്ളുകയും ചെയ്യുന്നു.
ആ പരംപുമാൻ തന്റെ വീര്യത്തെ പ്രകൃതീയോനിയിൽ നിറയ്ക്കുകയും, അത് അവളിലെ തൃഗുണങളെ പരിണമിപ്പിക്കുകയും, തത്ഫലമായി അവൾ ഹിരണ്മയമെന്ന മഹത്തത്വത്തിനു ജന്മം നൽകുകയും ചെ‌യ്യുന്നു. ശബളീകൃതമായ ഈ പ്രപഞ്ചത്തിന്റെ സൃഷ്ടിക്കുശേഷം, സർവ്വലോകാത്മകവും, ജാജ്വല്യമാനവും, ജഗത്തിന്റെ മുഴുവൻ കാരണബീജ‌വും, പ്രളയാന്തരങളിൽ നശിക്കാത്തതുമായ ഈ മഹത്തത്വം, പ്രളയകാലത്തിലുണ്ടാകുന്ന ഘോരാന്തകാരത്തെ ഞൊടിയിടയിൽ അപ്പാടെ ഇല്ലാതെയാക്കുന്നു.
മഹത്തത്വത്തിൽനിന്നും സ‌ത്വഗുണാധിഷ്ഠിതമായി അവന്റെ സ്വച്ഛവും, ശാന്തവുമായ വാസുദേവാവതാരമുണ്ടാകുന്നു. തുടർന്ന്, അതിൽനിന്നും ഇങനെയുള്ള ഭഗവത്ഭാവങളെല്ലാം ഒരേവേളയി‌ൽത്തന്നെ പ്രത്യക്ഷമാകുന്നു. എങനെയാണോ ജലം ഭൂമിയുമായി സമ്പർക്കത്തി‌ലേർപ്പെടുന്നതിനുമുമ്പ് നിർമ്മലവും, മധുരവും, ഇളക്കമ‌റ്റതുമാകുന്നത്, അതേവിധം‌തന്നെ വാസുദേവനാകുന്ന ശുദ്ധബോധത്തിൽ സകലതും സ്വച്ഛവും, സ്പഷ്ടവും, ഭ്രമരഹിതവുമായി അനുഭവപ്പെടുന്നു. ഹരി‌യുടെ ആത്മമായാശക്തിയിൽനിന്നും ഉത്ഭൂതമായ മഹത്തത്വത്തിൽനിന്നും ദേഹാത്മബോധമാകുന്ന അഹങ്കാരതത്വം ഉടലെടുക്കുന്നു. തുടർന്നു ത്രിഗുണങൾ അതിനെന്നെന്നും കൂട്ടായിരിക്കുകയും, ഇങനെയുണ്ടാകുന്ന സാത്വികരാജസികതാമസീകാഹങ്കാരങളിൽനിന്നും, മനസ്സും, ഇ‌ന്ദ്രിയങളും, പഞ്ചഭൂതങളും സൃഷ്ടമാകുകയും ചെയ്യുന്നു. ഭൂതങൾക്കും, മനസ്സിനും, ഇന്ദ്രിയങൾക്കും കാരണമായ ഈപ്പറഞ ത്രിവിധങളായ അഹങ്കാരമാകട്ടെ തങളുടെ കാരണമൂലങളായ ഭൂതമാനസേന്ദ്രിയങൾക്ക് അഭിന്നമായി നിലകൊള്ളുന്നു. അതത്രേ സങ്കർഷണനെന്ന നാമധേയത്തിൽ പുകഴ്കൊണ്ട സഹസ്ര‌ശീർഷനായ സാക്ഷാത് അനന്തനായി ആ പരമപുരുഷനോടൊപ്പം നിത്യനിരന്തരമായി സഖ്യംചേർന്നുനിൽക്കുന്നതു.
കർത്തൃത്വം, കാരണത്വം, കാര്യത്വം, അതുപോലെ ശാന്തം, ഘോരം, വീമൂഢത്വം, എന്നിങനെ വ്യത്യസ്ഥ ഭാവലക്ഷണങളോടുകൂടി ഈ മിഥ്യാഹങ്കാരത്തെ ത്രിഗുണങളോടുചേർ‌ത്ത് വിശേഷണം ചെയ്തിരിക്കുന്നു. തുടർന്ന്, സാത്വികാഹങ്കരത്തിൽനിന്നും മനസ്സ് രൂ‌പാന്തരം പ്രാപിക്കുകയും, അവയുടെ സങ്കല്പവികല്പങളിലൂടെ ആഗ്രഹങളുടെ കടിഞാൺ പൊട്ടിച്ചെറിഞുകൊണ്ട് അത് കുതിച്ചുപായുകയും ചെയ്യുന്നു. ജീവഭൂതങളുടെ മനസ്സ് ഇന്ദ്രിയാധീശനായ ഭഗവാൻ അനിരുദ്ധൻ എന്ന നാമത്തിലറിയപ്പെടുന്നു. അവനാകട്ടെ ശരത്ക്കാലത്തിലുണ്ടാകുന്ന നീലത്താമരവർണ്ണത്തിൽ യോഗിഹൃദ്ഗമ്യനായി നിലകൊള്ളുകയും ചെയ്യുന്നു.
അമ്മേ!, മേൽപ്പറഞ അഹങ്കാരതത്വം രജോഗുണസംയുക്തമായിപ്പരിണമിച്ചുണ്ടാകുന്ന രാജസീകാഹങ്കാരത്തിൽനിന്നും ബുദ്ധി ജന്മം കൊള്ളുന്നു. ഇത് ഇന്ദ്രിയങൾക്കുമുന്നിൽ സ്ഫുരിക്കുന്ന വസ്തുതകളുടെ സ്വാഭാവത്തെ തരംതിരിച്ചറിയുവാനുള്ള വിവേചനശക്തിയായിരുന്നുകൊണ്ട് ഈ ഇന്ദ്രിയങൾക്ക് അനുഗ്രഹമായി വർത്തിക്കുന്നു. സംശയം, വിപര്യാസം അഥവാ തെറ്റിദ്ധാരണ, നിശ്ചയം, സ്മൃതി, ഉറക്കം, എന്നീവൃത്തിക‌ളെല്ലാം ബുദ്ധിയുടെ വ്യത്യസ്ഥ ലക്ഷണങളിൽ പെടുന്നു. രാജസീകാഹങ്കാരം രണ്ടുതരം ഇന്ദ്രിയങൾക്ക് രൂപം നൽ‌കുന്നു. ഒന്നു ജ്ഞാർജ്ജനത്തിനായും, മറ്റൊന്നു ക്രിയാചരണത്തിനായും. ഇവിടെ ക്രിയാശക്തി പ്രാണനേയും, ജ്ഞാനശക്തി ബുദ്ധിയേയും ആശ്രയിച്ചാണ് നിലകൊള്ളുന്നതു.
അമ്മേ!, അതുപോലെതന്നെ ഈ അഹങ്കാരതത്വം തമോഗുണസംയുതമായി ഭഗവത്‌വീര്യത്താൽ ഇളകിമറിയുമ്പോൾ ശബ്ദം സംജാതമാകുകയും, അതിലൂടെ നഭസ്സും, ശ്രോത്രേന്ദ്രിയവും ഉണ്ടാകുക‌യും ചെയ്യുന്നു. ഒരു വസ്തുവിന്റെ ആശയത്തെ വ്യക്തമാക്കുന്നതും, വക്താവിന്റെ സാന്നിദ്ധ്യത്തെ തിരിച്ചറിയിപ്പിക്കുന്നതും, അതുപോലെ ആകാശം എന്ന തന്മാത്രാത്വത്തെ രൂപവൽക്കരിക്കുന്നതുമൊക്കെ ശബ്ദത്തിന്റെ ലക്ഷണങളായി വിബുദന്മാർ ഉദ്ഘോഷിക്കുന്നു. സർവ്വഭൂതങൾക്കും അകംപുറം കൊണ്ടുനിറഞിരിക്കുന്ന പ്രാപഞ്ചികസ്ഥാനമാണ് ആകാശം. ജീവികളിലെ മനസ്സ്, പ്രാണൻ, ഇന്ദ്രിയങൾ ഇത്യാദികളുടെ കർമ്മക്ഷേത്രവും ഇപ്പറഞ ആകാശംതന്നെ. വീണ്ടും കാലഗതിയിൽ ഗുണപരിണാമങൾക്കുവിധേയമായി ശബ്ദജന്യമായ ഈ ആകാശം ഹേതുവായി സ്പർശം ഉടലെടുക്കുകയും, അനന്തരം വായു, ത്വക്ക് മുതലായവ പ്രാബല്യത്തിൽ വരുകയും ചെയ്യുന്നു. മൃദുത്വം-കാഠിന്യത, ശൈത്യം-ഉഷ്ണം, തുടങിയവ ദ്വന്ദഭാവങൾ വായുവിന്റെ സൂക്ഷ്മരൂപമായി വിശേഷിപ്പിക്കപ്പെടുന്ന സ്പർശത്തിന്റെ ഗുണഗണങളാണ്. ചലനം, കൂടിചേരൽ, ശബ്ദവീചികളെ ശ്രോ‌ത്രേന്ദ്രിയംവരെ എത്തിക്കുക, കൂടാതെ, മറ്റുള്ള ഇന്ദ്രിയങളുടെ പ്രവർത്തനങളെ സാധൂകരിക്കുക, തുടങിയവയെല്ലാം വായുവിന്റെ പ്രവൃത്തിലക്ഷണങളായി പ്രദിഷ്ടമാകുന്നു. വായുവും സ്പർശബോധവും തമ്മിലുണ്ടാകുന്ന പരസ്പരമായ പ്രവർത്തനങളുടേയും പരിണാമങളുടേയും ഫലമായി, വിധിയുടെ പ്രഭാവത്തിൽ, ഒരുവന് കലാകാലങളിൽ വ്യത്യസ്ഥങളായ രൂപഭാവങൾ സ്വീകരിക്കേണ്ടിവരുന്നു. അങനെ ലഭ്യമാകുന്ന ഭൗതികചക്ഷുസ്സുകൊണ്ട് അഗ്നിയുടെ സാന്നിധ്യസഹായത്താൽ അവൻ തനിക്കുചുറ്റും വ്യത്യസ്ഥങളായുള്ള രൂ‌പങളും നിറങളും അനുഭവിച്ചറിയുന്നു.
അമ്മേ!, അഗ്നിയെ അതിന്റെ തേജസ്സുകൊണ്ട് വിലമതിക്കുവാനും, ആസ്വദിക്കുവാനും കഴിയുന്നതുപോലെ, രൂപങളുടെ ലക്ഷണങളെ അവയുടെ ആകൃതി, ഗുണം, വ്യക്തിഗതമായ സവിശേഷത എന്നീപ്രത്യേകതകൾകൊണ്ട് മനസ്സിലാക്കാവുന്നതാണ്. അഗ്നിയെ വിലമതിക്കുവാൻ അവയുടെ വ്യത്യസ്ഥങളായ പ്രവൃത്തികളേയും, സ്വഭാവങളേയും കണക്കിലെടുക്കേണ്ടതുണ്ടു. ചൂടും പ്രകാശവും അഗ്നിയുടെ പ്രാഥമികസവിശേഷതകളാണ്. പചനം, ദഹനം, ഹിമകണങളെ ഉരുക്കുക, ബാഷ്പീകരണം, ക്ഷുത്തൃഢാദികളെ ജനിപ്പിച്ച് വിശപ്പും ദാഹവുമുണ്ടാക്കുക, ഇവയെല്ലാം അഗ്നിയുടെ പലവിധപ്രവൃത്തികളും, അവയുടെ വൈവിധ്യമാർന്ന സ്വഭാവസവിശേഷതകളുമാണ്. അഗ്നിയും, ദർശനാവബോധവും തമ്മിലുള്ള പ്രവർത്തനപ്രതിപ്രവർത്തനങളുടെ ഫലമായി ഈശ്വരനിശ്ചിതമായി രസം ഉത്പന്നമാകുന്നു. അനന്തരം രസത്തിൽനിന്നും ജലമുണ്ടാകുകയും, അതുപോലെ, രസത്തെ അനുഭവയോഗ്യമാക്കി‌ത്തീർക്കുന്ന ഇന്ദ്രിയമായ ജി‌ഹ്വയും സംജാതമാകുന്നു.  ഏകമായ രസം, അന്യദ്രവ്യങളു‌മായി കൂടിച്ചേരുമ്പോൾ, അത്, കഷായം, മധുരം, തിക്തം, എരിവ്, പുളി, എന്നിങനെ അനേകവിധ പകർപ്പുകളോടെ അനുഭവവേദ്യമാകുന്നു.
മാതാവേ!, അഗ്നിയുടേതുപോലെതന്നെ, ജലത്തിന്റെ പ്രത്യേകതെ മനസ്സിലാക്കുവാൻ അതിന്റെ വൈവിധ്യമാർന്ന ലക്ഷണങളായ, അന്യവസ്തുക്കളെ ഈറനാക്കുവാനുള്ള പാടവം, അന്യമിശ്രിതങളെ ഘനീഭവിപ്പിക്കുവാനുള്ള സാമർത്ഥ്യം, പാനം ചെയ്തുകഴിഞാൽ തത്ഫലമായി സംതൃപ്തിയുളവാക്കുന്ന അനുഭൂതിയെ പ്രദാനം ചെയ്യുവാനുള്ള കഴിവ്, ജീവനെ ശരീരത്തിനുള്ളിൽ നിലനിറുത്തുവാനുള്ള കാരണത്വം, മൃദുലതയെ പ്രദാനം ചെയ്യുന്നതിലുള്ള മികവ്, ചൂടകറ്റുന്ന സ്വഭാവം, അനന്തമായ ഉപലബ്ദത, ദാഹം തീർത്ത് ഉന്മേഷം പ്രദാനം ചെയ്യുന്ന പ്രാകൃതം, തുടങിയ സ്വാഭാവികഗുണസവിഷേതകളെ കണക്കിലെടുക്കേണ്ടതുണ്ടു. ജലവും, രസാവബോധവും തമ്മിൽ പ്രവർത്തിച്ച്, ദൈവവിധിയോടെ, ഗന്ധം രൂപം കൊള്ളുകയും, തുടർന്ന്, ഭൂമിയും, അവളുടെ ഗന്ധത്തെ അനുഭവയോഗ്യമാക്കിത്തീർക്കുന്ന ഘ്രാണാവബോധവും ഉണ്ടാകുന്നു. രസത്തെപ്പോലെതന്നെ മണവും, അന്യവസ്തുക്കളുടെ സമ്പർക്കത്തിലേർപ്പെട്ട്, സംയുതം, നിന്ദ്യം, സൗരഭ്യം, ശാന്തം, ഉഗ്രം, അമ്ലം, തുടങിയ വൈകൃതഭാവങൾക്കുവിധേയമാകുന്നു.

ഭൂമിയുടെ പ്രവൃത്തിലക്ഷണങളെ കണ്ടറിയുവാൻ ബ്രഹ്മപ്രതിരൂപങളായുള്ള, സൃഷ്ടഭൂതങളുടെ വാസസ്ഥലങളേയും, വസ്തുക്കളെ ഉൾക്കൊള്ളുവാൻവേണ്ടി നിർമ്മിച്ചിട്ടുള്ള ഭാജനങളേയും ഒന്നവലോകനം ചെയ്താൽ മതിയാകും. ഇങനെയുള്ള ഉദാഹരണങളിലൂടെ, ഭൂമി തന്നിലുല്പന്നമായ സകലചരാചരങൾക്കും അധിവസിക്കുവാനുള്ള ആധാരമാണെന്നുള്ള വസ്തുത നമുക്ക് മനസ്സിലാക്കാം. അമ്മേ!, ഏത് ഇന്ദ്രിയത്തിന്റെ വിഷയം നഭോഗുണവിശേഷമായ ശബ്ദമാണോ, അതിനെ ശ്രോത്രേന്ദ്രിയമെന്നും, ഏത് ഇന്ദ്രിയത്ത്ിന്റെ വിഷയം വായൂഗുണവിശേഷമായ സ്പർശമാണോ, അതിനെ സ്പർശനേന്ദ്രിയമെന്നു പറയുന്നു. അതുപോലെ, തേജോഗുണവിശേഷമായ രൂപത്തെ തന്റെ വിഷയമാക്കിയ ഇന്ദ്രിയ‌ത്തെ ചക്ഷുസ്സെന്നും, അംഭഗുണവിശേഷമായ രുചിയെ തന്നുടെ വിഷയമാക്കി വർത്തിക്കുന്ന ഇന്ദ്രിയത്തെ രസനയെന്നും, ഭൗമഗുണവിശേഷമായ ഗന്ധത്തെ വിഷയമാക്കിയ ഇന്ദ്രിയത്തെ ഘ്രാണേന്ദ്രിയമെന്നും പറയപ്പെടുന്നു.

അമ്മേ!, കാര്യകാരണങളെ ഒന്ന് വിശകലനം ചെയ്തുനോക്കിയാൽ, സകലകാര്യങളിലും അതാതിന്റെ കാരണങൾ നിഴലിച്ചുകാണാവുന്നതാണ്. ആയതിനാൽ കാരണങളുടെ പ്രവൃത്തിലക്ഷണങൾ കാര്യത്തിൽ കണ്ടറിയാവുന്നതുമാണ്. അതുകൊണ്ടുതന്നെ ഭൂമിയുടെ സകലകാരണങളുടേയും സവിശേഷതകൾ അവളിൽതന്നെ ആചരിതമായിക്കുന്നു. 

സൃഷ്ടിയുടെ തുടക്കത്തിൽ പഞ്ചഭൂതങളും, അഹങ്കാരവും, മഹത്തത്വവും, സർവ്വസ്വതന്ത്രമായിരുന്നു. ആസമയം, ഭഗവാൻ ഹരി, കാലത്തേയും, കർമ്മത്തേയും, ത്രിഗുണങളേയും കൂട്ടിനുചേർത്തുകൊണ്ട് പ്രപഞ്ചമൂലത്തിലേക്ക് പ്രവേശിച്ചു. പിന്നീട്, കാലസ്വരൂപനായ ഭഗവാന്റെ സാന്നിധ്യത്തിൽ ഈ സപ്തതത്വങൾ ഇളകിമറിഞ് അബോധാവസ്ഥയിൽ ഒരു അണ്ഡരൂപം പ്രാപിക്കുകയും ചെയ്തു. ആ ബ്രഹ്മാണ്ഡത്തിൽനിന്നും അതിബൃഹത്തായ വിരാട്രൂപം സംഭൂതമാകുകയും ചെയ്തു. ഈ വിശ്വാണ്ഡത്തെ വിശേഷം എന്നുവിളിക്കുന്നു. ജലം, വായു, അഗ്നി, ആകാശം, അഹങ്കാരം, മഹത്തത്വം എന്നിങനെ വ്യത്യസ്ഥപാളികളോടെ ഈ രൂപം വർത്തിക്കുന്നു. ആകൃതിയിൽ ഈ പാളികൾ ഒന്നിനൊന്നു പതിന്മടങായി വർദ്ധിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്നു. ഏറ്റവും പുറമ്പാളിയായതിനെ "പ്രധാനം" എന്നുവിളിക്കുന്നു. ഈ വിശ്വാണ്ഡത്തിനുള്ളിലാണ് ഈരേഴുപതിനാലുലോകങളടങുന്ന, ഭഗവാൻ ഹരിയുടെ മൂർത്തമായ വിരാട്രൂപം നിറഞുവിളങുന്നത്. അങനെ ജലത്തിൽ നിമഗ്നമായിരുന്ന സുവർണ്ണമയമായ ആ മഹാണ്ഡകോശത്തിൽ ശ്രീമൻ നാരായണസ്വാമി ശയിക്കുകയും, തുടർന്ന് അത് പലതായി വിഭജിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്തു.

അതിലൂടെ ആദ്യമായി അവനിൽ ഉണ്ടായത് ഒരു വക്‌ത്രമായിരുന്നു. പിന്നീട് വാണിയും. വാണിയിലൂടെ അഗ്നിദേവനുണ്ടായി. തുടർന്ന് രണ്ട് നാസാരന്ധ്രങളുണ്ടാകുകയും, അതിലൂടെ പ്രാണനും ഘ്രാണേന്ദ്രിയങളുമുണ്ടായി. പ്രാണന്റെ ഉല്പത്തിയോടെ അതിന്നധിപനായ വായുദേനുണ്ടായി. അതിനെത്തുടർന്ന് രണ്ട് നേത്രങളും, പിന്നെ കാഴ്ചയുമുണ്ടായി. കാഴ്ചക്ക് നാഥനായി സൂര്യദേവൻ ജനിച്ചു. അനന്തരം, ആ വിരാട്രൂപന് കർണ്ണദ്വയങളുണ്ടാകുകയും, അതിനായി കേൾവിയും, അതിന്റെ അധിപനായി ദിഗ്ദേവതകളും ഉത്പന്നമായി. തുടർന്ന് അവനിൽ ത്വക്കും, രോമവും, മീശയും, താടിരോമങളും പ്രത്യക്ഷമായി. അതിലൂടെ ഔഷധികൾ സംജാതമായി. പിന്നെയായിരുന്നു അവനിൽ ജനനേന്ദ്രിയങളുണ്ടായതു.

അനന്തരം, രേതസ്സുണ്ടായി. ജലദേവതയുണ്ടായി. പിന്നീട് വിസർജ്ജനേന്ദ്രിയമായ ഗുദം ഉല്പന്നമായി, ഗുദത്തിൽനിന്നും അപാനനും, അപാനനിൽനിന്ന് ലോകസർവ്വത്തിനും ഭയം വിതയ്ക്കുന്ന മൃത്യുവും സംജാതമായി. പിന്നീട് കരദ്വയങളും, ബലവും, ഇന്ദ്രനുമുണ്ടായി. അനന്തരം പാദങളും, ചലനവും, അതിനുസ്വാമിയായ വിഷ്ണുഭഗവാനുമുണ്ടായി. തുടർന്ന് ഭഗവത്നാഡിവ്യൂഹങളും, അതിലൂടെയൊഴുകുവാൻ രുധിരവുമുണ്ടായി. അതിനുശേഷം ആ വിരാട്രൂപനിൽ ഉദരം പ്രത്യക്ഷമായി. പിന്നീടുണ്ടായത് ക്ഷുത്തൃഡാദികളായിരുന്നു. തൊട്ടുപിന്നാലെ സമുദ്രവും, തുടർന്ന് ഹൃദയവും, പിന്നാലെ മനസ്സും സംജാതമായി. അനന്തരം ചന്ദ്രൻ പിറന്നു. പിന്നാലെ ബുദ്ധിയും, ബുദ്ധിയിൽനിന്ന് വാക്കിന്നധിപതിയായ ബ്രഹ്മദേവനും അവതാരംകൊണ്ടു. തുടർന്ന് അഹങ്കാരതത്വം ഉടലെടുത്തു. അതിനുശേഷം ദേവാദിദേവൻ മഹാദേവൻ പ്രത്യക്ഷമായി. അനന്തരം ചിത്തവും, അതിന്നധിപതിയായ ചൈത്യനും ആ വിരാഡ്രൂപനിൽ കൂടിച്ചേർന്നു. അങനെ അവനിൽ സംജാതമായ സകല ഇന്ദ്രിയങളും, അവയുടെ അധിദേവതകളും ചേർന്ന് ആ പരമപുരുഷന്റെ വിരാട്രൂപത്തെ ഉണർത്തുവാൻ ശ്രമിക്കുകയും, അതിനുകഴിയാതെവന്നപ്പോൾ അവരോരോരുത്തരായി വീണ്ടും ആ മൂർത്തരൂപത്തിനുള്ളിലേക്ക് പുനഃപ്രവേശിച്ചു അവനെ ഉണർത്തുവാനുള്ള കഠിനപ്രയത്നം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു. ആദ്യം അഗ്നിദേവൻ വചോരൂപത്തിൽ അവന്റെ വായിലൂടെ ഉൾകടന്ന് പ്രയത്നിച്ചുപരാജയപ്പെട്ട് പിൻവാങി. അനന്തരം വായുദേവൻ ഘ്രാണമായി അവന്റെ നാസികയിലൂടെ അകത്തുകടന്നുപ്രരിശ്രമിച്ചു. പക്ഷേ, ആ പരമപുരുഷൻ ഉണരുവാൻ കൂട്ടാക്കിയില്ല. പിന്നീട് സൂര്യഭഗവാൻ കണ്ണിലൂടെ ആ വിരാട്രൂപത്തിനുള്ളിലേക്ക് സന്നിവിഷ്ടനായി അവനെ ഉണർത്തുവാൻ പ്രയാസപ്പെട്ടു. ശ്രോത്രേന്ദ്രിയങളിലൂടെ ദിക്ദേവവതകളും അവന്റെയുള്ളിൽ പ്രണീതനായി കണക്കറ്റുപ്രയന്തിച്ചിട്ടും ആ ഭഗവന്മൂർത്തരൂപം ഉണർന്നില്ല. ത്വചയുടെ ദേവതയും, സകല ഔഷധികളും ഒരുമിച്ചുചേർന്ന് അവന്റെ രോമകൂപങളിലൂടെ അകത്തുകടന്ന് യത്നിച്ചിട്ടും, ജലദേവത രേതസ്സോടുകൂടി ശിശ്നത്തിലേക്ക് പ്രവേശിച്ചുയത്നിച്ചുവെങ്കിലും, മൃത്യു അപാനനോടൊപ്പം ഗുദംവഴി ഉള്ളിൽക്കടന്നു ശ്രമിച്ചിട്ടും, ഇന്ദ്രദേവൻ ഹസ്തങളിലേക്കിറങി ബലംകൊണ്ടുയത്നിച്ചിട്ടും, വിഷ്ണുദേവൻ പാദപങ്കജത്തിൽപുക്ക് ചലനഗതികൊണ്ടുപരിശ്രമിച്ചിട്ടും, നദികൾ അവന്റെ നാഡിവ്യൂഹങളിലേക്കിറങി രക്തംകൊണ്ട് യത്നിച്ചിട്ടും, ഉദധി ക്ഷുത്തൃഡാദികളോടെ അവന്റെ ഉദരത്തിലേക്കിറങിച്ചെന്ന് ഉണർത്തുവാൻ ശ്രമിച്ചുവെങ്കിലും, ചന്ദ്രൻ മനസ്സില്ലൊടെ ആ നിർമ്മലഹൃദയത്തിന്റെ അഗാധതയിലേക്ക് ഊളിയിട്ട് നോക്കിയിട്ടും, ബ്രഹ്മദേവൻ ബുദ്ധിയുമായി ആ നാരായണന്റ ഹൃദയകുഹരത്തിലെത്തി കിണഞുപരിശ്രമിവെങ്കിലും, രുദ്രൻ അഹങ്കാരവുമായി കണക്കറ്റുശ്രമിച്ചുവെങ്കിലും, ഇവർക്കൊന്നും ആ വിരാട്പുരുഷനിൽ യാതൊരുചലനവും ഉണ്ടാക്കുവാൻ കഴിഞില്ല.

അമ്മേ!, എന്നാൽ ക്ഷേത്രജ്ഞനായ ചൈത്യൻ അനന്തബോധവുമായി അവനിലേക്കാഴ്ന്നിറങി ആ ഹൃദ്പത്മത്തെ തലോടിയതും, ആ പരമപുരുഷന്റെ വിരാട്രൂപം കാരണസമുദ്രത്തിൽനിന്നും ഉണർന്നുതെളിഞു. ഇതുപോലെ, ഉറങിക്കിടക്കുന്ന ഒരുവനെ അവന്റെ  പ്രാണനോ, മനസ്സിനോ, ബുദ്ധിക്കോ, ഇന്ദ്രിയങൾക്കോ ഉണർത്തുവാൻ സാധ്യമല്ല. അതിന് ബോധസ്വരൂപനായ ആ ക്ഷേത്രജ്ഞന്റെ ഉൾവിളി അനിവാര്യം തന്നെയാണ്. ആയതിനാൽ, ഭക്തിജ്ഞാനവൈരാഗ്യാദികളുടെ സഹായത്തോടെ ആർജ്ജിച്ചെടുത്ത ജ്ഞാനത്താൽ ഒരുവന് തന്റെയുള്ളിൽത്തന്നെ സ്ഥിതനായ, എന്നാൽ മായയുടെ ബലം കൊണ്ട് തനിക്കുപരനായിനിൽക്കുന്ന, ബോധസ്വരൂപനായ ആ പരമാത്മാവിനെ നിത്ത്യവും ധ്യാനിക്കേണ്ടിയിരിക്കുന്നു.

ഇങനെ, ശ്രീമദ്ഭാഗവതം, ത്രിതീയസ്കന്ധം , ഇരുപത്തിയാറാമധ്യായം സമാപിച്ചു.

ഓം തത് സത്.




lord kapila advises sankhyayoga to His mother devahuti. srimad bhagavatham principles of the nature.vidura maitreya samvadam

2014, ഒക്‌ടോബർ 21, ചൊവ്വാഴ്ച

3.25 ഭക്തിയുടെ മാഹാത്മ്യം (കപിലോപാഖ്യാനം)

ഓം

ശ്രീമദ്ഭാഗവതം തൃതീയസ്കന്ധം  - അദ്ധ്യായം 25 (ഭക്തിയുടെ മാഹാത്മ്യം)


​ശൗനകൻ സൂതമുനിയോട് പറഞു: "ഹേ ബ്രാഹ്മണശ്രേഷ്ഠാ!, ഭഗവാൻ ഹരി, സാംഖ്യശാസ്ത്രമാകുന്ന അദ്ധ്യാത്മതത്വത്തെ മനുഷ്യസമൂഹത്തിന് പ്രദാനം ചെയ്യുവാനായി, കപിലനാമധേയത്തിൽ ദേവഹൂതി-കർദ്ദമദമ്പതിമാർക്ക് പുത്രനായി സ്വയം ആത്മമായയാൽ അവതാരം ചെയ്തു. അഖിലഗുരുക്കൾക്കും ഗുരുവായ, സകലവേദങളുടേയും പരമാർത്ഥമായ, സർവ്വതിനും മേൽ ആരാധ്യനായ അവനെ അവനല്ലാതെ ആർക്കറിയാൻ?... ഞങളെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം ആ ഉത്തമശ്‌ളോകന്റെ
ഗുണാനുവർണ്ണനത്തെക്കാൾ പരമമായി യാതൊന്നും തന്നെ ഇവിടെയില്ല. അതുകൊണ്ട് സ്വച്ഛന്ദാത്മനായ ആ പരമപുരുഷൻ ഇവിടെ ആടിയിട്ടുള്ള അവന്റെ സകല അദ്ധ്യാത്മലീലകളും ഒന്നൊഴിയാതെ ഞങളോടനുവർണ്ണനം ചെയ്യുവാൻ അങേയ്ക്ക് കൃപയുണ്ടാകണം."

സൂതമുനി പറഞു: "ഋഷികളേ!, വാസുദേവഭക്തോത്തമനായ വിദുരരോട് മൈത്രേയമഹാമുനി വീണ്ടും ഭഗവത് ചരിതങൾ പറഞുതുടങി."

മൈത്രേയൻ പറഞു: "വിദുരരേ!, കർദ്ദമൻ വനത്തിലേക്ക് പൊയ്ക്കഴിഞതിനുശേഷം, കപിലഭഗവാൻ തന്റെ അമ്മയോടൊപ്പം കുറെക്കാലം ബിന്ദുസരോവരതീരത്തുള്ള പിതാവിന്റെ ആശ്രമത്തിൽ താമസിച്ചു. ഒരുദിവസം കപിലഭഗവാൻ ദേവഹൂതിയോടൊപ്പം ആശ്രമത്തിലിക്കുകയായിരുന്ന സമയം, മകനെ അടുത്തുകണ്ട ദേവഹൂതി, വിധാതാവ് പണ്ട് തനിക്കരുളിച്ചെയ്ത വാക്കുകളെ അനുസ്മരിച്ചുകൊണ്ട് തന്റെ പുത്രനോട് ചോദിച്ചു. "ഭഗവാനേ!, ഇക്കണ്ടകാലമെല്ലാം ഭൗതികവിഷങളെ അനുവേലം ചിന്തിച്ചുചിന്തിച്ച്  ഞാൻ അജ്ഞാനത്തിന്റെ അഗാധഗർത്തത്തിലേക്ക് പതിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്. മകനേ!, നീമാത്രമാണ് ഘോരമായ ഈ അന്തകാരത്തിൽനിന്നും ഈയമ്മയെ കരകയറ്റുവാൻ പ്രാപ്തനായുള്ളത്. കാരണം, നിന്റെ കാരുണ്യമൊന്നുകൊണ്ടുമാത്രം ജന്മജന്മാന്തരങളിലൂടെ ഞാൻ ആർജ്ജിച്ചെടുത്ത എന്റെ അദ്ധ്യാത്മനേത്രമാണ് നീ. ഹേ ഭഗവൻ!, പ്രപഞ്ചത്തിലെ സകലഭൂതങളുടേയും ഉറവിടമായ നീ സൂര്യകിരണങൾ വന്ന് ഇരുട്ടിനെയകറ്റുന്നതുപോലെ, നാനാലോകങളിലുമുള്ള അജ്ഞാനാന്തകാരത്തെ അകറ്റുവാണ് അദ്ധ്യാത്മതേജസ്സുറ്റ് ഇവിടെ അവതീർണ്ണനായിരിക്കുന്നത്. ഹേ ഭഗവൻ!, എന്റെ സ്വരൂപത്തെ മറച്ചിരിക്കുന്ന നിന്റെയീമായയെ നീക്കിയാലും. ശരീരാത്മബോധത്തിൽനിന്ന് ഇനിയുമുണർന്നിട്ടില്ലാത്ത എന്നെ നിന്റെ മഹാമായ വല്ലാതെ മോഹിപ്പിക്കുകയാണ്. ഞാൻ ആ പദമലരിൽ അനന്യശരണം പ്രാപിച്ചിരിക്കുന്നു. ഈ മഹാമോഹത്തിൽനിന്ന് എന്റെ ഉണർത്തുവാനായി നീയൊഴിഞൊരു ശക്തിയെ ഞാൻ കാണുന്നില്ല പ്രഭോ!. സംസാരമാകുന്ന ഈ പാഴ്‌വൃക്ഷത്തെ വെട്ടിവീഴ്ത്തുവാനുതകുന്ന മഹാകുഠാരമാണ് നീ. പ്രകൃതിപുരുഷന്മാരുടെ തത്വത്തെ അറിയുവാൻ ഉത്സാഹിതയായി, പരമപുരുഷനായ നിന്നോട് പ്രാർത്ഥിച്ചുകൊണ്ട് ഈയുള്ളവളിതാ നിന്നെ നമിക്കുന്നു."

മൈത്രേയൻ പറഞു: "ഇങനെ ഉത്തമയായ ഒരു മുമുക്ഷുവിന്റെ ഭാവത്തിൽ, ദുരിതപൂർണ്ണമായ ഘോരസംസാരത്തിൽനിന്നും രക്ഷനേടുവാൻ വെമ്പുന്ന ഹൃദയവുമായി, ആത്മതത്വാർത്ഥം തന്നെ സമീപിച്ച മാതാവിന്റെ ആവശ്യം കപിലഭഗവാൻ സന്തോഷപൂർവ്വം സ്വീകരിച്ചു. നിറഞ പുഞ്ചിരിയോടെ കപിലൻ ദേവഹൂതിക്ക് യോഗികൾ അവലംബിക്കുന്ന ആത്മസാക്ഷാത്ക്കാരത്തിലേക്കുള്ള ആ വഴി കാണിച്ചുകൊടുത്തു."

കപിലഭഗവാൻ പറഞു: "അമ്മേ!, ജീവാത്മ-പരമാത്മബന്ധത്തെക്കുറിക്കുന്നതും, ജീവഭൂതങളുടെ ആത്യന്തികലക്ഷ്യമായ മോക്ഷത്തെ പ്രദാനം ചെയ്യുന്നതും, സുഖ-ദുഃഖാദിദ്വന്ദങളിൽനിന്നും നിസ്സംഗത്വം സാധിക്കുന്നതുമായ യോഗമാർഗ്ഗമാണ് സകലയോഗമാർഗ്ഗങളിൽവച്ചും ശ്രേഷ്ഠമായുള്ളത്. നിരന്തരാഭ്യാസേന നേടുവാൻ കഴിയുന്നതും, മനുഷ്യജന്മം നേടിയവന് അത്യന്തം ഉപയോഗപ്രദവുമായ ഈ യോഗം പണ്ട് ജ്ഞാനപ്രാപ്തിക്കായി നമ്മെ പ്രാപിച്ച ഋഷികൾക്കായി നാം പ്രദാനം ചെയ്തിരുന്നു. ഇന്നിതാ അമ്മയ്ക്കും ഞാൻ ആ ആത്മതത്വത്തെ പറഞുതരുവാൻ പോകുന്നു.

അമ്മേ!, ചിത്തം ത്രിഗുണങളിൽ മുഴുകികിടപ്പോളം കാലം ഈ ജീവൻ ബന്ധനസ്ഥമായിരിക്കും. എന്നാലത് ആ പരമപുരുഷന്റെ പാദാരവിന്ദങളിൽ സമർപ്പിക്കുന്ന നിമിഷംമുതൽ ഈ ജീവനാകട്ടെ വിഷയങളിൽനിന്ന് മുക്തമായി, പകരം അമൃതാനന്ദത്തെ ആസ്വദിച്ചുതുടങുന്നു. ഞാനെന്നും എന്റേതെന്നുമുള്ള ദേഹാത്മബോധത്തിൽനിന്നുത്ഭവിക്കുന്ന മാലിന്യം നീങുമ്പോൾ, ഹൃദയം ശുദ്ധമായി, കേവലം വിഷയജമായ സുഖദുഃഖാദി ദ്വന്ദവികാരങളെ തരണം ചെയ്യുകയും ചെയ്യുന്നു. അങനെ സ്വയംജ്യോതിസ്വരൂപമായ ജീവൻ, അതിസൂക്ഷ്മമെങ്കിലും, താൻ പ്രകൃതിക്ക് പരനാണെന്നും, അഖണ്ഡിതവും സ്വയംപ്രകാശിതവുമായ നിത്യസത്യമാണെന്നും തിരിച്ചറിയുന്നു. ഇങനെ മുക്തിമാർഗ്ഗത്തിലൂടെ പുരോഗമിക്കുന്ന ഒരു ജീവന് ഭക്തിജ്ഞാനവൈരാഗ്യാദികളിലൂടെ ത്രിഗുണങളിൽ ഉദാസീനഭാവമുണ്ടാകുകയും, അതുവഴി പ്രകൃതിയുടെ പ്രഭാവം ആ ജീവനെ പതുക്കെപതുക്കെ വിട്ടൊഴിയുകയും ചെയ്യുന്നു. അധോക്ഷജനായ ഭഗവാനിൽ അചഞ്ചലമായ ഭക്തിയുണ്ടാകാതിടത്തോളം കാലം, യാതൊരു യോഗിക്കും ബ്രഹ്മസാക്ഷാത്കാരം ഉണ്ടാകുവാൻ വഴിയില്ല. കാരണം, ഭക്തിക്ക് തുല്യമായ മുക്തിമാർഗ്ഗം മറ്റൊന്നില്ലതന്നെ. വിഷങളോടുള്ള സംഗം തന്നെയാണ് ജീവാത്മാവിനെ ദുസ്തരമായ സംസാരത്തോട് കൂട്ടിയിണക്കുന്ന ഒരേയൊരുപാശം. ആ സംഗം ആത്മനിഷ്ഠരായ സാധുക്കളോടാകുന്നപക്ഷം ഈ ജീവന് ആ പരംപൊരുളിലേക്കുള്ള മോക്ഷദ്വാരം തുറന്നുകിട്ടുന്നു. തിതിക്ഷ, സർവ്വഭൂതങളോടും തോന്നുന്ന കരുണ, സൗഹൃദം, അജാതശത്രുത്വം, ശാന്തഭാവം, ഗ്രന്ഥാധ്യയനം തുടങിയ ശീലങളും ഗുണങളുമാണ് സാധുക്കൾക്ക് ഭൂഷണമായുള്ളത്. അങനെയുള്ളവൻ എനിക്കുവേണ്ടി സ്വജനങളേയും, ബന്ധുമിത്രാദികളെപ്പോലും ത്യജിച്ച്, എന്നിൽ ദൃഢമായ ഭക്തിയുള്ളവരായിത്തീരുന്നു. സാധുക്കളായ അവർ സദാസമയവും, എന്റെ മഹിമകളെമാത്രം ചിന്തിച്ച്, എന്നെക്കുറിച്ചുള്ള തപജപധ്യാനാദികളിൽ മുഴുകി ജീവിക്കുന്നു. അതുകൊണ്ട് അവർക്ക് വിഷയങളിൽനിന്നുമുണ്ടാകുന്ന മഹാദുരിതങളെ സഹിക്കേണ്ടിവരുന്നില്ല.

അമ്മേ ഇതാണ് നിസ്സംഗരായ ഭക്തോത്തമന്മാരുടെ ഗുണഗണങൾ. അങനെയുള്ള സാധുക്കളോട് അമ്മയ്ക്കും സംഗമുണ്ടാകണം. അത് വിഷയങളോടുള്ള അമ്മയുടെ ആസക്തിക്ക് അറുതിയുണ്ടാക്കിത്തരുന്നു. അവർ സദാകാലവും ഹരിയുടെ മഹിമകൾ വാഴ്ത്തുന്നവരാകുന്നതുകൊണ്ട്, അവരോട് സംഗം ചേരുന്നതുവഴി കാതിനും ഹൃദയത്തിനും ഒരുപോലെ സംതൃപതിയേകുന്ന ആ ദിവ്യാമൃതം വേണ്ടുവോളം നുകരുവാനുള്ള മഹാഭാഗ്യവും കൈവരുന്നു. അങനെ സത്സംഗത്തിലെത്തി, ഹൃദയത്തിൽ അദ്ധ്യാത്മതത്വത്തിന്റെ വിത്തുപാകിക്കഴിഞാൽ ക്രമേണ അത് അവിടെ വളർന്ന് അദ്ധ്യാത്മസാധനക്ക് പുരോഗതിയുണ്ടാകുകയും, അതുവഴി ജീവന്മാർക്ക് വിഷയങളിൽ നിന്നകന്ന് ബ്രഹ്മത്തിൽ ദൃഢമായ രതിയുണ്ടായാൽ അവിടെനിന്നും ഭക്തിയുടെ തുടക്കവുമാണ്.

അങനെ ഭക്തിയോടുകൂടി ഒരുവൻ ഭഗവാൻ ഹരിയുടെ ലീലകളെ നിരന്തരം അനുസ്മരണം ചെയ്യുന്നതുകൊണ്ട് അവനിൽ ഇന്ദ്രിയസുഖഭോഗങളോടുള്ള താല്പര്യം കുറയുകയും, ക്രമേണ ഇല്ലാതാകുകയും ചെയ്യുന്നു. ലളിതവും മധുരവുമായ ഭക്തിസാധനയിലൂടെ അവന് തന്റെ മനസ്സിനേയും ഇന്ദ്രിയങളേയും സംയമനം ചെയ്യുവാൻ സാധിക്കുന്നു. ത്രിഗുണങളിൽനിന്നകന്ന്, ഹൃദയത്തിൽ അനന്യമായ ഹരിഭക്തി വർദ്ധിപ്പിച്ച്, വിഷങളിൽ വിരാഗം ജനിപ്പിച്ച്, ചിത്തം എന്നിൽതന്നെ സമർപ്പിച്ചുകഴിഞാൻ ആ ജീവൻ ഈ ജന്മത്തിൽതന്നെ പരമാത്മസ്വരൂപനായ എന്നോട് കൂടിച്ചേരുന്നു."

കപിലഭഗവാന്റെ വാക്കുകൾ കേട്ടയുടൻ ദേവഹൂതി ഇങനെ ചോദിച്ചു: "ഭഗവാനേ!, ഏറ്റവും ഉചിതമായ യാതൊരു ഭക്തിമാർഗ്ഗമാണോ വളരെപ്പെട്ടന്നുതന്നെ പരമനിർവ്വാണപദത്തെ സംഭവ്യമാകുന്നത്, ആ യോഗത്തെ എനിക്ക് പറഞുതന്നാലും. ഹേ നിർവ്വാണാത്മൻ!, അങിപ്പോൾ എനിക്കുപദേശിച്ച ഈ യോഗമാർഗ്ഗം തികച്ചും ഭൗതികവിഷയങളെ അപ്പാടെ പരിത്യജിച്ച് സർവ്വയോഗങളുടേയും ഈശ്വരനായ ഭഗവാൻ ഹരിയുടെ തൃപ്പാദകമലത്തിൽ എന്നെന്നേയ്ക്കുമായി കൂടിച്ചേരുവാനുള്ള ഉപാധിപകളിലൊന്നാണ്. സത്യദാർശനികമായ ആ യോഗമാർഗ്ഗത്തെക്കുറിച്ച് ഇനിയുമറിയുവാൻ ഞാനാഗ്രഹിക്കുകയാണ്. ഞങൾ സ്ത്രീകളെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം അദ്ധ്യാത്മതത്വം ഉൾക്കൊള്ളുകയെന്നത് തികച്ചും ദുഷ്ക്കരമായ  കാര്യമാണെന്നറിയുമ്പോഴും, മകനേ! ഞാൻ നിന്നോടു പ്രാത്ഥിക്കുകയാണ്, നിന്റെ കാരുണ്യമുണ്ടെങ്കിൽ ഒരു സ്ത്രീയായ എനിക്കും ആ മഹാഭാഗ്യം സിദ്ധിക്കുമെന്ന് ഞാൻ അടിയുറച്ചുവിശ്വസിക്കുന്നു."

മൈത്രേയൻ പറഞു: "വിദുരരേ!, മാതാദേവഹൂതിയുടെ വാത്സല്യവും, ജിജ്ഞാസ്സയും നിറഞ നിവേദനം കേട്ടയുടൻ കപിലഭഗവാനിൽ അതിരറ്റ മാതൃസ്നേഹമുണർന്നു. അദ്ദേഹം കാരുണാവഹമായ ഒരു നറുപുഞ്ചിരിയോടുകൂടി, ഭക്തിയും, യോഗവും പരസ്പരപൂരകങളായ സാംഖ്യയോഗതത്വത്തെ, തന്റെ മാതാവിനായി ഉപദേശിക്കുവാൻ തുടങി."

കപിലഭഗവാൻ പറഞു: "അമ്മേ!, ഇന്ദ്രിയളോരോന്നും ഓരോ ദേവതകളെ പ്രതിനിധാനംചെയ്യുന്നു. ഈ ഇന്ദ്രിയങളുടെ സ്വാഭാവികമായ പ്രവണതയെന്നത്, വേദങളാൽ അനുശാസിതങളായ കർമ്മങളിൽ നിത്യനിരന്തരമായി നിരതമാകുകയെൻനുള്ളതാണ്. അതുപോലെ ഇന്ദ്രിയങളുടെ കേന്ദ്രബിന്ദുവാകുന്ന മനസ്സും ഒരീശ്വരന്റെ പ്രാധിനിത്യം സ്വീകരിച്ചുച്ചുകൊണ്ട് വർത്തിക്കുന്നു. ആ സർവ്വേശ്വരൻ സകലതിനും ഈശ്വരനായ ഭഗവാൻ ഹരിതന്നെയാണ്. മനസ്സെന്ന ഈവസ്തു സ്വയമേവ സേവനതല്പരമാണ്. ആ സേവനം ഭഗവാൻ ഹരിയുടെ തൃപ്പാദഭക്തിയിലാകുമ്പോൾ അത് ആത്മസാക്ഷാത്ക്കാരത്തിനും മേലെയുള്ള ഒരു അദ്ധ്യാത്മികാനുഭൂതിയായി പരിണമിക്കുന്നു. അമ്മേ!, ജഠരാഗ്നി, ജീവഭൂതങൾ കഴിക്കുന്ന അന്നത്തെമുഴുവൻ ഒന്നൊഴിയാതെ ദഹിപ്പിക്കുന്നതുപോലെ, ഭഗവത്ഭക്തിയാകട്ടെ, ഒന്നും ചെയ്യാതെതന്നെ അവരുടെ ഓരോ കോശവും ആ പരമാത്മാവിൽ അലിയിച്ചുചേർക്കുന്നു. നമ്മുടെ പാദഭക്തിയിൽ രമിച്ചുകഴിയുന്ന ഏതൊരു ഭക്തനും ആ പരമാനന്ദത്തെവിട്ട് നമ്മെ പ്രാപിക്കുവാൻപോലും ആഗ്രഹിക്കാറില്ല. അവർ സദാകാലവും നമ്മുടെ മഹിമകളെ കീത്തിച്ചുകൊണ്ട് ആ ഭക്തിരസവുംനുകർന്നു അതിൽനിന്നുതിരുന്ന ആത്മരതിയിൽ കഴിയുന്നു. അമ്മേ!, പുഞ്ചിരിയൊഴുകുന്ന നമ്മുടെ മുഖപത്മത്തെ കാണുവാനായി നമ്മുടെ ഭക്തന്മാർ എന്നും കൊതിപൂണ്ടുകഴിയുന്നവരാണ്. ആ സമയം അവരുടെ നേത്രങൾക്ക് ഉദയസൂര്യന്റെ ദീപ്തിയും പ്രഭയുമാണുള്ളത്. അവർ എപ്പോഴും സർവ്വാഭീഷ്ടപ്രദായകമായ നമ്മുടെ പലേ അവതാരരൂപങളെ കാണുവാനും, അങനെയുള്ള നമ്മുടെ മഹിമകളെ വാനോളം പുകഴ്ത്തുവാനുമുള്ള ത്വരയിൽ നൃത്തം കുതിച്ചുകൊണ്ടേയിരിക്കുന്നു. പുഞ്ചിരിവഴിയുന്ന, അത്യാകർഷകമായ നമ്മുടെ രൂപം കാണുന്നമാത്രയിൽ, നമ്മുടെ ഒരിറ്റുശബ്ദം കേൾക്കുന്നമാത്രയിൽ, അവർ സർവ്വവും വിസ്മരിച്ചുപോകുന്നു. അവരുടെ മനസ്സ് മറ്റുള്ള സകലവിഷങളിൽനിന്നുമകന്ന് നമ്മുടെ പാദാരവിന്ദത്തിൽ ഉറയ്ക്കുന്നു. ആ സമയം, അവരിച്ഛിക്കാതെതന്നെ നമ്മുടെ പരമകാരുണ്യമായ ആത്മസാക്ഷാത്ക്കാരം അവർക്കനുഭവയോഗ്യമാകുന്നു. ആസമയം, നമ്മിൽ പൂർണ്ണമായും നിമഗ്നരായ നമ്മുടെ ഭക്തോത്തമന്മാരാകട്ടെ, സത്യലോകികൾക്കുമാത്രം ലഭ്യമായ വിഭൂതികളിൽപ്പോലും ഭ്രമിക്കുന്നില്ല. യോഗികൾക്കുമാത്രം സാധ്യമായ അഷ്ടാംഗയോഗസിദ്ധിയിലും അവർ കാംക്ഷിക്കുന്നില്ല. എന്തിനുപറയാൻ, നമ്മുടെ സ്വധാമമായ വൈകുണ്ഠപ്രാപ്തിപോലും അവർ ആഗ്രഹിക്കുന്നില്ല. അങനെയെന്നാലും, പരമമായ ആ അദ്ധ്യാത്മികാനുഭൂതിയെ ആഗ്രഹിക്കാതെതന്നെ അവർ അനുവേലം നുകർന്നുകൊണ്ടേയിരിക്കുന്നു. അമ്മേ!, ഇങനെ അനുഭവവേദ്യമാകന്ന ആ ആത്മാനന്ദം അവർക്കൊരിക്കലും നഷ്ടമാകുന്നില്ല. കാലം കൊണ്ടും, ആയുധം കൊണ്ടും അതിന് ഹാനിസംഭവിക്കുന്നില്ല. കാരണം, അവർ നമ്മെ സുഹൃത്തായും, ബന്ധുവായും, പുത്രനായും, ഗുരുവായും, ഈശ്വരനായും കണ്ട് തങളുടെ ഹൃദയകുഹരങളിൽ വച്ചാരാധിക്കുന്നു. സ്വന്തമായതൊന്നിനേയും മനുഷ്യൻ മറ്റാർക്കും വിട്ടുകൊടുക്കാത്തതുപോലെ അവർ നമ്മെ സ്വന്തമായി കണ്ട് ഹൃദയംകൊണ്ട് സ്നേഹിക്കുന്നു. വിശ്വവ്യാപിയായ നമ്മെ അവർ അചഞ്ചലമായ ഭക്തിയോടെ പൂജിക്കുന്നു. അതിലൂടെ അവരാർജ്ജിക്കുന്ന ആത്മാനന്ദത്തിൽ, സ്വർഗ്ഗലോകപ്രാപ്തിക്കുവേണ്ടിയോ, ധനം, കുട്ടികൾ, പശുക്കൾ, പാർപ്പിടം എന്നീ ഭൗതികവസ്തുക്കളിൽ അനുരക്തരായി ഇഹലോകത്തിൽതന്നെ സന്തോഷത്തോടെ ജീവിക്കുവാനോ അവർ അഭിലഷിക്കുന്നില്ല. കേവലം ശാരീരികമായ ഈവക ചിന്തകൾ അവരറിയാതെതന്നെ അവർക്ക് നഷ്ടമാകുന്നു. കാരണം, നമ്മുടെ ഭക്തോത്തമന്മാരെ നാം ജനനമരണസംസാരാബ്ധിയിൽ നിന്നും കൈപിടിച്ചുയർത്തി മറുകരയെത്തിക്കുന്നു. അമ്മേ!, നമ്മുടെ ചരണാരവിന്ദത്തിൽ അഭയം പ്രാപിക്കാതുള്ളകാലത്തോളം ഒരു ജീവന് ജനിമൃതികളാകുന്ന തീവ്രഭയത്തിൽ നിന്നും മുക്തനാകുവാൻ സാധ്യമല്ല. കാരണം, സർവ്വാന്തര്യാമിയുമായ നാം മാത്രമാണ് ഇവിടെ സകലഭൂതങൾക്കും പരമകാരണായുള്ളത്. നമ്മെ ഭയന്നിട്ടാണ് കാറ്റ് ചലിക്കുന്നതും, സൂര്യൻ തിളങുന്നതും, അഗ്നി ജ്വലിക്കുന്നതും, മൃത്യു നിരന്തരം തന്റെ ധർമ്മമാചരിച്ചുകൊണ്ട് വിഹരിക്കുന്നതുമെല്ലാം. ജ്ഞാനവൈരാഗ്യയുക്തരായ യോഗികൾ ലോകസംഗ്രഹാർത്ഥം നമ്മുടെ പാദമൂലം ഭജിക്കുന്നു. അവർ നിരന്തരം നമ്മുടെ ധാമത്തിലേക്ക് ഭയലേശം കൂടാതെ കടന്നുവരികയും പോകുകയും ചെയ്തുകൊണ്ടേയിരിക്കുന്നു. ഇങനെ മനസ്സിനെ ഭഗവത്പാദാരവിന്ദങളിലർപ്പിച്ച് അവർ അഖണ്ഡിതമായി ഭക്തിരസം നുകർന്നുകൊണ്ടേയിരിക്കുന്നു. അതുമാത്രമാണ് ആ ഭഗവത്ധാമത്തിലേക്കെത്തിച്ചേരുവാനുള്ള ഏകമാർഗ്ഗവും.
ഓം തത് സത്

ഇങനെ ശ്രീമദ്ഭാഗവതം തൃതീയസ്കന്ധം  ഇരുപത്തിയഞ്ചാമധ്യായം സമാപിച്ചു.








importance of bhakthi, devotion lord kapila explains sankhyayoga to His mother dEvahUTi. vidura-maitrEya samvAdam.

2014, ഒക്‌ടോബർ 4, ശനിയാഴ്‌ച

3.24 കർദ്ദമമുനിയുടെ ആത്മസാക്ഷാത്ക്കാരം.

ഓം
ശ്രീമദ്ഭാഗവതം തൃതീയസ്കന്ധം  അദ്ധ്യായം - 24 (കർദ്ദമമുനിയുടെ ആത്മസാക്ഷാത്ക്കാരം)

ഗൃഹസ്ഥാശ്രമജീവിതം പൂർത്തിയാക്കിയതിനുശേഷം, കർദ്ദമമുനി തന്റെ ധർമ്മപത്നിയായ ദേവഹൂതിയേയും, ബിന്ദുസരോവരതീരത്തിൽ താൻ കെട്ടിയുണ്ടാക്കിയ ആശ്രമവുമുപേക്ഷിച്ച് ബ്രഹ്മസാക്ഷാത്ക്കാരത്തെത്തേടി പുറപ്പെടുവാനൊരുങിയപ്പോൾ, ദേവഹൂതിയുടെ ഹൃദയത്തിൽനിന്നുതിർന്നുവീണ കണ്ണുനീർതുള്ളികൾ അദ്ദേഹത്തെ ഒരുനിമിഷനേരത്തേക്ക് വിലക്കി. ഇത്രനാളും ഭൗതികവിഷയങളിൽ വ്യാപരിച്ച്, നേടേണ്ടത് നേടാതെ, തനിക്ക് സ്വായത്തമായ അമൂല്യസമയത്തെ പാഴാക്കിയെന്നും, സർവ്വജ്ഞനായ കർദ്ദമരോടൊപ്പം ഏറെനാൾ കഴിഞുവെങ്കിലും ആത്മതത്വം തനിക്കിന്നും അലബ്ദമാണെന്നുമുള്ള പരമാർത്ഥം അവളെ ദുഃഖത്തിലാഴ്ത്തി. കർദ്ദമൻ കുറെക്കാലംകൂടി ഭാര്യാസമേതം ആശ്രമത്തിൽതന്നെ താമസിച്ചു. തുടർന്നുണ്ടായ സംഭവങൾ മൈത്രേയമഹാമുനി വിദുരരോട് പറയുന്നു.

മൈത്രേയൻ പറഞു: "ഹേ അനഘനായ ഭാരതാ!, ഭഗവാന്റെ തിരുവായ്മൊഴിയെ സ്മരിച്ചുകൊണ്ട്, വേദവാദിനിയായി തന്റെ മുന്നിൽ നിൽക്കുന്ന സ്വായംഭുവപുത്രിയോട് കാരുണ്യം വഴിയുന്ന വാക്കുകളിൽ കർദ്ദമമുനി പറഞു: "ഹേ കീർത്തിതയായ രാജപുത്രി!, ഭവതി ഖേദിക്കാതിരിക്കുക. അക്ഷരനായ ഭഗവാൻ ഹരി നിന്റെ ഗർഭത്തിൽ വന്നുപിറക്കുവാൻ സമയമായിരിക്കുന്നു. ദേവീ!, നീ കഠിനമായ വ്രതങളനുഷ്ഠിച്ചവളാണ്. ആത്മനിയന്ത്രണം ചെയ്തവളാണ്. ധാർമ്മികപരിജ്ഞാനമുള്ളവളാണ്. തപജപധ്യാനദാനാദികളാൽ ഭഗവാൻ ഹരിയിൽ മനസ്സുറപ്പിച്ചവളാണ്. അതുകൊണ്ടുതന്നെ ആ കരുണാമയൻ നിന്നെ ഒരിക്കലും കൈവിടുകയില്ല. നിന്നാൽ ആരാധ്യനായ ഹരി നിന്റെ മാത്രമല്ലാ, എന്റെ യശസ്സിനേയും ലോകമെമ്പാടും പരത്തും. അവൻ എന്നിലൂടെ നിന്റെ പുത്രനായി അവതരിച്ച്, നിന്നെ ആത്മതത്വം പഠിപ്പിച്ച്, ഹൃദയഗ്രന്ഥി ഭേദിച്ച് അവന്റെ ധാമഗമനത്തിന് പാത്രീഭൂതയാക്കുകയും ചെയ്യും".

മൈത്രേയൻ തുടർന്നു: "വിദുരരേ!, കർദ്ദമപ്രജാപതിയുടെ ഉപദേശവചസ്സുകൾ ദേവഹൂതിക്കെന്നും അവസാനവാക്കുകളായിരുന്നു. ആയതിനാൽ അദ്ദേഹത്തിന്റെ വാക്കുകൾ അവൾക്കന്നും അമൃതംപോലെ തോന്നി. അവൾ അന്നുമുതൽ സർവ്വഭൂതാശയസ്ഥിതനും ജഗദീശ്വരുനുമായ ഭഗവാൻ ഹരിയുടെ പാദാരവിന്ദങളിൽ അഭയം തേടി. അങനെ വർഷങൾക്കുശേഷം, വിറകിൽ നിന്നും അഗ്നി പ്രത്യക്ഷമാകുന്നതുപോലെ, കർദ്ദമന്റെ വീര്യത്തിലൂടെ ഭഗവാൻ മധുസൂദനൻ ദേവഹൂതിയുടെ ജഠരത്തിൽ വന്നവതാരം കൊണ്ടു. ആ സമയം, ദേവകൾ വർഷരൂപത്തിൽ ആകാശത്തിൽ സംഗീതമഴപൊഴിച്ചു. ഗന്ധർവ്വന്മർ ഭഗവന്മഹിമകളെ ആലാപനം ചെയ്തു. അപ്സരസുന്ദരിമാർ അംബരവീഥിയിൽ ആനന്ദനൃതത്തിർത്തു. ഭഗവാന്റെ അവതാരത്തിൽ പരിതുഷ്ടരായി ആകാശവീഥിയിലോടിക്കളിച്ചുകൊണ്ട് ദേവതകൾ പുഷ്പവൃഷ്ടി ചൊരിഞു. ജലരാശികൾ കുലംകുത്തിയൊഴുകി. പ്രകൃതിയിൽ സർവ്വഭൂതങളുടേയും ഹൃദയം ആനന്ദത്താൽ നിറഞൊഴുകി. അക്കാലം ബ്രഹ്മദേവൻ മരീചിമുനിയോടൊപ്പം സരസ്വതീനദിയാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട ബിന്ദുസരോവരത്തിലെ കർദ്ദമാശ്രമത്തിലെത്തി.

അല്ലയോ ശത്രുനാശകാ!, ദേവഹൂതിക്ക് സാംഖ്യയോഗമാകുന്ന ബ്രഹ്മതത്വത്തെ പ്രദാനം ചെയ്തനുഗ്രഹിക്കുവാൻ ഭഗവാൻ ഹരി സത്വഗുണപ്രധാനനായി തന്റെ അംശാവതാരമായി ദേവഹൂതിയുടെ ഗർഭത്തിൽ അവളുടെ പുത്രനായി വന്നവതീർണ്ണനാകുവാൻപോകുന്ന വിവരം, സർവ്വജ്ഞനും സ്വയംഭുവുമായ വിരിഞ്ചനറിയാമായിരുന്നു. ഭഗവതവതാരോദ്ദേശ്യം മനസ്സിലാക്കി അവനെ നന്ദിതഹൃദയനായി ബ്രഹ്മാവ് സ്തുതിച്ചു. അനന്തരം അദ്ദേഹം കർദ്ദമനോടും ദേവഹൂതിയോടുമായി ഇപ്രകാരം പറഞു."

ബ്രഹ്മദേവൻ പറഞു: "മകനേ!, എന്റെ ഉപദേശങൾ നീ നിർവ്യളീകതയോടെ സ്വീകരിച്ചുകൊണ്ട് ഞാനാഗ്രഹിച്ചതെല്ലാം നീ അവ്വണ്ണംതന്നെയനുഷ്ഠിച്ച് എന്നെ ആദരിച്ചിരിക്കുന്നു. അതിൽ ഞാൻ സന്തുഷ്ടനാണ്. ഒരു പുത്രൻ തന്റെ പിതാവിന്റെ ആജ്ഞയെ ഇപ്രകാരംതന്നെയാണ് ആചരിക്കേണ്ടതും. പിതാവിന്റേയും ഗുരുവിന്റേയും ആജ്ഞയെ ആദരവോടെ നിറവേറ്റുന്നത് ഉത്തമരായ മക്കളുടേയും ശിശ്യരുടേയും സാമൂഹികവും സാംസ്കാരികവുമായ കടമയാണ്. സുന്ദരിമാരായ നിന്റെ ഈ പുത്രികളും തങളുടെ പിതാവിന്റെ ഗുണഗണങൾ അപ്പാടെ നേടിയവരാണ്. ഇവരിലൂടെ നിന്റെ പരമ്പര അനേകകോടികളായി വർദ്ധിക്കുമാറാകട്ടെ!. കുഞേ!, ഇനി നീ ഇവരെ മാംഗല്യവിധിപ്രകാരം ഇവരുടെ ഇഷ്ടാനിഷ്ടങളെ മാനിച്ചുകൊണ്ട് അനുയോജ്യരായ ഋഷിവര്യന്മാർക്ക് വിവാഹം ചെയ്തുകൊടുക്കുക. അങനെ നിന്റെ യശസ്സും കീർത്തിയും ഈ ലോകം മുഴുവൻ വ്യാപിക്കട്ടെ!. കർദ്ദമാ!, സകലഭൂതങൾക്കും സർവ്വാഭീഷ്ടങളും പ്രധാനം ചെയ്യുന്ന പരമപുരുഷൻ തന്റെ യോഗമായയാൽ കപിലദേവനായി ദേവഹൂതിയിലൂടെ അവതീർണ്ണനാകുവാൻ പോകുന്നവിവരം നാം അറിഞുകഴിഞു. ഹിരണ്യകേശനും, പത്മാക്ഷനും, അരവിന്ദപാദനുമായ കപിലഭഗവാൻ ജ്ഞാനവിജ്ഞാനയോഗമാർഗ്ഗത്തിലൂടെ, കർമ്മത്തിൽ മാത്രം അത്യാസക്തരായവർക്ക് അതിൽനിന്നുമുള്ള മുക്തിമാർഗ്ഗം ഉപദേശിച്ച് അവരെ അനുഗ്രഹിക്കുന്നതാണ്".

മൈത്രേയൻ പറഞു: "വിദുരരേ!, വിധാതാവ് പിന്നീട് ദേവഹൂതിയോടായി അരുളിച്ചെയ്തു: "മകളേ!, കൈടഭാർദനനായ  ഭഗവാൻ ഹരി നിന്റെ ജഠരത്തിൽ വന്നുദിച്ചിരിക്കുന്നു. അവൻ നിന്നെ നിന്റെ സകല സംശയങളും അവിദ്യയും തീർത്ത് രക്ഷിക്കുന്നതാണ്. മാത്രമല്ലാ, ആ കരുണാമയൻ ലോകത്തിലുടനീളം സഞ്ചരിച്ച് മനുഷ്യരുടെ അജ്ഞതയെ അകറ്റി അവരുടെ ഹൃദയത്തിൽ അദ്ധ്യാത്മജ്ഞാനദീപം കൊളുത്തി അവരെ അനുഗ്രഹിക്കുകയും ചെയ്യും. അവൻ സിദ്ധപുരുഷന്മാരുടെ ഈശ്വരനായിരിക്കും. കൂടാതെ അവൻ സാംഖ്യശാസ്ത്രത്തിന്റെ ആചര്യനായി ലോകമെമ്പാടും പുകഴ്കൊള്ളുകയും, അതിലൂടെ അല്ലയോ മാനവീ!, നിന്റെ യശ്ശസ്സും, കീർത്തിയും പ്രപഞ്ചത്തിലാകമാനം വ്യാപിക്കുകയും ചെയ്യും".

മൈത്രേയൻ തുടർന്നു: "ഹേ ഭാരതാ!, അങനെ കർദ്ദമരേയും, ദേവഹൂതിയേയും അനുഗ്രഹിച്ചതിനുശേഷം ജഗത്പിതാവായ ബ്രഹ്മദേവൻ സനകാദികളോടും, ബ്രഹ്മഋഷി നാരദരോടുമൊപ്പം, തന്റെ ഹംസവാഹനത്തിൽ ത്രിധാമപരമമായ സ്വസ്ഥാനത്തേക്ക് യാത്രയായി. തുടർന്ന് ബ്രഹ്മദേവന്റെ ആജ്ഞയനുസരിച്ച് കർദ്ദമൻ തന്റെ പുത്രിമാരെ ശ്രേഷ്ഠന്മാരായ ഒമ്പത് പ്രജാപതിഋഷിവര്യന്മാർക്ക് മാംഗല്യം കഴിച്ചുനൽകി. കലയെ മരീചിക്കും, അനസൂയയെ അത്രിമുനിക്കും, ശ്രദ്ധയെ അംഗിരസ്സിനും, ഹവിർഭുവിനെ പുലസ്ത്യനും, ഗതിയെ പുലഹനും, ക്രിയയെ ക്രതുവിനും, ഖ്യാതിയെ ഭൃഗുവിനും, അരുന്ധതിയെ വസിഷ്ഠനും, പിന്നെ യജ്ഞസാധകയായ ശാന്തിയെ അത്ഥർവ്വനും കർദ്ദമമുനി കൈപിടിച്ചേൽപ്പിച്ചു. അങനെ ശ്രേഷ്ഠബ്രാഹ്മണർക്ക് തന്റെ പെൺകുട്ടികളെ വിവാഹം ചെയ്തുകൊടുത്തതിനുശേഷം അവർക്ക് തുണയായി കർദ്ദമമുനി അവരോടൊപ്പം കഴിയുകയും ചെയ്തു. വിദുരരേ!, വിവാഹാനന്തരം ആ ബ്രാഹ്മണർ കർദ്ദമരോട് യാത്രപറഞ്, തങളുടെ പത്നിമാരോടൊപ്പം സന്തോഷപൂർവ്വം അവരവരുടെ ആശ്രമങളിലേക്ക് യാത്രയായി.

അനന്തരം, തന്റെ പുത്രനായി ദേവാദിദേവൻ മഹാവിഷ്ണു അവതരിക്കുവാൻ പോകുന്നുവെന്നറിഞ കർദ്ദമമുനി ശാന്തമായ ഒരു സ്ഥാനത്ത് ചെന്നിരുന്ന് ആ പരമപുരുഷനെ ധ്യാനിക്കുവാൻ തുടങി. ധ്യാനത്തിൽനിന്നുണർന്ന് അദ്ദേഹം ആരോടെന്നില്ലാതെ ജല്പനം ചെയ്തു. "അഹോ!, എത്രകാലങളായി ഇവിടെ മനുഷ്യർ തങളുടെ പ്രാരബ്ദഭാരങൾ ചുമന്നുകൊണ്ട് അലഞുതിരിയുന്നു. സമാധാനം!, അവനവതരിക്കുവാൻ പോകുന്നുവല്ലോ!. ജന്മജന്മാന്തരങളായി യോഗീശ്വരന്മാർപോലും ശൂന്യസ്ഥലങളിൽ യോഗസമധിസ്ഥാരായിരുന്നുകൊണ്ട് ആ പദമലരിണയെ ഒരുനോക്കുകാണുവാൻ കൊതിക്കുന്നു. അങനെയുള്ള ആ ഭക്തവത്സലനാണോ അലംഭാവിതരായ ഞങളുടെ വീട്ടിൽ എന്റെ മകനായി പിറക്കുവാൻ പോകുന്നത്?. അത്ഭുതം തന്നെ!". ഭഗവാനേ!, നീ എന്നും ഭക്തപരിപാലകൻ തന്നെയാണ്. നീ എന്നും സത്യപാലകനാണ്. അതുകൊണ്ടാണല്ലോ  അവിടുത്തെ വാക്കിനെ സത്യമാക്കിക്കൊണ്ട് ഈയുള്ളവന്റെ ഗൃഹത്തിൽ വന്ന് പിറക്കുവാൻ പോകുന്നതും, ഞങൾക്ക് അവിടുത്തെ തത്വമേകി അതിഘോരമായ സംസൃതിയിൽനിന്നും ഞങളെ മുക്തമാക്കുവാൻ ശ്രമിക്കുന്നതും. അരൂപനായ നിന്നെ ആരാദിക്കുന്നവർക്ക്, അവർ അഹോരാത്രം കാണുന്നതെല്ലാം അവിടുത്തെ കോമളരൂപമാക്കിക്കൊണ്ട് നീ അവർക്ക് ആനന്ദം പകരുന്നു. ഭഗവാനേ!, അവിടുത്തെ പാദാരവിന്ദങൾ മാത്രമാണിവിടെ ജിജ്ഞാസ്സുക്കളായുള്ള ഋഷീശ്വരന്മാരാൽ ആരാധനായോഗ്യമായുള്ളത്. ഐശ്വര്യയുക്തനും, പരമവിരക്തനും, യശസ്സുറ്റവനും, അവബോധസ്വരൂപനും, വീര്യവാനും, ശ്രീമാനുമായ അങയുടെ ആ പാദാരവിന്ദങളിൽ ഞാനിതാ അഭയം പ്രാപിക്കുന്നു. പരമപ്രധാനനും, അദ്ധ്യാത്മസ്വരൂപനും, ജഗത്ക്കരണനും, കാലസ്വരൂപനും, ഗുണസ്വരൂപനും, സർവ്വലോകപരിപാലകനും, സാർവ്വഭൗമശക്തിമാനും, തന്റെ യോഗമായയാൽ ജഗത്സർവ്വത്തെ തന്നിൽ തന്നെയടക്കുന്നവനുമായ നിന്റെ പദതളിരിണയിൽ എന്റെ പ്രണാമം. പരമപ്രധാനനും, സകലചരാചരകാരണനും, കാലവും, കവിയും, സർവ്വലോകപാലകനും, സൃഷ്ടിസ്ഥിതിസംഹാരാദിളെ തന്റെ യോഗമായയാൽ ധരിക്കുന്ന സർവ്വശക്തനുമായ അങ് ഇതാ കപിലനാമധേയത്തിൽ എന്റെ പുത്രനായി പിറക്കുവാൻപോകുന്നു. അവന്റെ പാദമലരിൽ ഞാൻ അഭയം തേടുന്നു.

ഹേ ജഗത്ക്കാരണനായ നാരായണാ!, ഇന്ന് ഞാൻ അങയോടൊരുവരം ചോദിക്കുകയാണ്. അവിടുത്തെ കൃപയാൽ എന്റെ കടമകളെ ഞാൻ നിറവേറ്റിയിരിക്കുന്നു. മാത്രമല്ലാ, എന്റെ സകല ആഗ്രഹങളും ഞാൻ അനുഭവിച്ചറിഞ് സാധൂകരിക്കുകയും, അവയെ അവയുടെ ഉത്ഭവസ്ഥാനത്തുതന്നെ അടക്കുകയും ചെയ്തിരിക്കുന്നു. ഇനി അടിയന് വേണ്ടത്, ഈ ഗൃഹസ്ഥാശ്രമജീവിതത്തിൽ നിന്നും വിരമിച്ച്, അവിടുത്തെ അദ്ധ്യാത്മാനുഭൂതിയെ അനുവേലം ഹൃദയത്തിലേറ്റി, സകലദുഃഖങളും മറന്ന്, ഉലകം മുഴുവൻ അവിടുത്തെ ഗുണഗാനങളും പാടിക്കൊണ്ട് ചുറ്റിസഞ്ചരിക്കണം".

ശ്രീഭഗവാൻ പറഞു: "ഹേ മഹാമുനേ!, സ്മൃതികളിലൂടെയായാലും, പ്രത്യക്ഷഭാവത്തിലായാലും, നാം ചൊന്നതെല്ലാം പരമസത്യവും, അവയെല്ലാം ആധികാരികമായിത്തന്നെ മനുഷ്യൻ ഉൾക്കൊള്ളേണ്ടവയുമാണ്. അതേവിധം അങേയ്ക്ക് തന്ന വാക്കിനെ സാക്ഷാത്കരിക്കുവാനായി നാമിതാ അങയുടെ പുത്രനായി അവതരിക്കുവാൻ പോകുന്നു. നമ്മുടെ ഈ അവതാരലക്ഷ്യം പ്രത്യേകിച്ചും ആത്മദർശനതത്വമായ സാംഖ്യശാസ്ത്രത്തെ മുമുക്ഷുക്കൾക്ക് പ്രദാനം ചെയ്യുകയെന്നുള്ളതാണ്. മനസ്സിനും ബുദ്ധിക്കും ഗ്രഹിക്കുവാൻ അത്യന്തം ദുസ്തരമായ ഈ ദർശനം കാലാന്തരത്തിൽ നഷ്ടപ്പെട്ടുപോയ അമൂല്യമായ ഒരു അദ്ധ്യാത്മനിധിയാണ്. ഈ ശാസ്ത്രത്തെ സമൂഹത്തിനുമുന്നിൽ പുനഃരവതരിപ്പിക്കുവാൻവേണ്ടിമാത്രമാണ് നാം അങയുടെ പുത്രരൂപേണ ഇവിടെ അവതീർണ്ണനാകുവാൻ പോകുന്നത്. ഹേ മുനേ!, സർവ്വതും എന്നിൽ സമർപ്പിച്ചുകൊണ്ട്, അങാഗ്രഹിക്കുംവണ്ണംതന്നെ ഇറങി പുറപ്പെട്ടുകൊള്ളുക. ദുസ്തരമായ മരണഭയത്തെ ജയിച്ച് അമൃതത്വത്തിനുവേണ്ടി നമ്മെ ഭജിച്ചുകൊള്ളുക. മുനേ!, സകലഹൃദയകുഹരങളിലും സ്വയംജ്യോതിസ്വരൂപമായി കുടികൊള്ളുന്ന നമ്മെ അങേയ്ക്ക് അങയുടെ ഹൃദയപത്മത്തിൽതന്നെ ദർശിക്കുവാനാകും. ആ സമയം അങ് ശോകവും ഭയവുമറ്റ അദ്ധ്യാത്മികാനുഭൂതിയുടെ നിറവിലായിരിക്കുകയും ചെയ്യും. മാതാവിനും നാം ഈ അദ്ധ്യാത്മജ്ഞാനത്തെ പ്രദാനം ചെയ്ത് അവളുടെ സകലകർമ്മബന്ധങളും നിശ്ശേഷം തീർത്ത്, അവളെ ആത്മസാക്ഷാത്കാരത്തിന് പാത്രീഭൂതയാക്കുകയും ചെയ്യും."

മൈത്രേയൻ പറഞു: "വിദുരരേ!, ഇങനെ ഭഗവാന്റെ സ്വാന്തനവചസ്സുകൾ കേട്ട് സംപ്രീതനായി, സംതൃപ്തമാനസനായി കർദ്ദമപ്രജാപതി വനത്തിലേക്ക് പുറപ്പെട്ടു. മൗനവ്രതം സ്വീകരിച്ചുകൊണ്ട്, സർവ്വസംഗപരിത്യാഗിയായി, അഗ്നിയും ഗൃഹവുമുപേക്ഷിച്ച്, അനുസ്യൂതം ഭഗവത്സ്മൃതിയിലാണ്ടുകൊണ്ട്, കർദ്ദമമുനി ഭൂലോകം മുഴുവൻ ചുറ്റിസഞ്ചരിച്ചു. കാര്യകാരണങൾക്ക് പരനായ, ത്രിഗുണങൾക്കധീതനായ, ത്രിഗുണങളുടെ സർവ്വകാരണനായ, ഭക്തിഗമ്യനായ, ആ പരമപൂരുഷനിൽ മനസ്സുറപ്പിച്ച്, കർദ്ദമമുനി കാലങൾ കഴിച്ചു. ക്രമേണ അദ്ദേഹം ദേഹാത്മബോധത്തിൽ നിന്ന് മുക്തനായി, നിരഹങ്കാരനായി, ഭൗതികവിഷയങൾക്ക് ദൂരത്തുനിന്നുപോലും തീണ്ടുവാൻ സധ്യമല്ലാത്ത ബ്രഹ്മവസ്തുവായി പരിണമിച്ചു. തന്നിൽനിന്നന്യമായി യാതൊന്നും തന്നെ ഇവിടെയില്ല എന്ന പരമബോധത്തോടുകൂടി സകലചരാചരങളേയും തന്റെയുള്ളിൽതന്നെ ദർശിച്ചറിഞ്, ധീരനായി, ദ്വന്ദ്വാധീതനായി, അലയടിക്കുന്ന തിരകൾക്ക് നടുവിലും സമുദ്രം അകമേ ശാന്തമായിരിക്കുന്നതുപോലെ, സകലവിഷയങൾക്കുനടുവിലും പ്രശാന്തമാനസനായി സദാ കേവലം ആത്മാനന്ദത്തിൽ അദ്ദേഹം രമിച്ചു. സകലജീവഭൂതങളിലും കുടികൊള്ളുന്ന സർവ്വജ്ഞനായ വാസുദേവനിൽ പരമമായ ഭക്തിവച്ചുകൊണ്ട്, സർവ്വബന്ധനങളിൽനിന്നും മുക്തനായി നിത്യവും പരമവുമായ ആത്മവസ്തുവിൽ കർദ്ദമൻ ലയിച്ചുചേർന്നു. അവിടെ, സർവ്വചരാചരങളിൽ കുടികൊള്ളുന്ന പരമാത്മാവിനേയും, അവനിൽ നിലകൊള്ളുന്ന സകലചരാചങളേയും അദ്ദേഹം ഒരുപോലെകണ്ടറിഞു. രാഗദ്വേഷങളകന്ന് സർവ്വത്തിൽനിന്നും വിമുക്തനായി, ഭഗവാന്റെ ഭക്തോത്തമനായിക്കൊണ്ട്, കർദ്ദമപ്രജാപതി പരമനിർവ്വാണപദത്തിലേക്ക് കുതിച്ചുയർന്നു."

ഇങനെ ശ്രീമദ്ഭാഗവതം തൃതീയസ്കന്ധം  ഇരുപത്തിനാലാമധ്യായം സമാപിച്ചു.

ഓം തത് സത്








srimad bhagavatham, realization of kardama, kardama muniyude moksham, vidura-maitreya samvaadam, talk between vidura and maitreya,